Jeżeli w zakresie obowiązków pracownika ma nastąpić istotna zmiana, wiążąca się np. ze zmianą zakresu odpowiedzialności, to wówczas konieczne jest wręczenie wypowiedzenia zmieniającego lub zawarcie pisemnego porozumienia z pracownikiem, w którym wyraża on zgodę na dokonanie zmiany.
Pracodawcy coraz częściej szukają sposobów na zmniejszenie kosztów prowadzonej działalności. Niejednokrotnie prowadzi to do redukcji zatrudnienia w firmie, na skutek czego osoby nadal zatrudnione w przedsiębiorstwie przejmują obowiązki zwolnionych pracowników. Czy w takiej sytuacji, z uwagi na rozszerzenie zakresu obowiązków pracownika, pracodawca ma obowiązek zastosować wypowiedzenie zmieniające warunki umowy o pracę, czy też wykonywanie dodatkowej pracy można potraktować jako polecenie pracodawcy wydane zgodnie z art. 100 § 1 Kodeksu pracy? Obowiązki pracownika wynikające z umowy o pracę Pracownik, rozpoczynając pracę w danej firmie, zostaje zobowiązany do wykonywania określonej pracy. Rodzaj pracy jest wskazany w zawartej umowie o pracę poprzez wymienienie stanowiska, funkcji, specjalności, zawodu. Określenie rodzaju pracy w sposób ogólny pozostawia pracodawcy możliwość uszczegółowienia zakresu obowiązków pracownika. Jeżeli polecenie pracodawcy dotyczące wykonywania nowych czynności wynika z rodzaju pracy, który jest określony w umowie, pracodawca nie ma obowiązku dokonywania wypowiedzenia warunków pracy na podstawie art. 42 Kodeksu pracy. Rozszerzenie zakresu obowiązków pracownika nie będzie wymagało sporządzenia wypowiedzenia lub porozumienia zmieniającego, jeżeli nowe zadania będą się mieściły w ramach rodzaju pracy, jaki wynika z umowy o pracę. Jeżeli w zakładzie pracy dla zatrudnionych osób są sporządzone pisemne zakresy obowiązków, w przypadku zmian pracownicy powinni zostać poinformowani o tym w takiej formie wraz z podaniem daty obowiązywania nowego zakresu obowiązków. W sytuacji gdy w treści umowy o pracę zostały zawarte szczegółowe ustalenia dotyczące rodzaju pracy, ustalenia te stają się istotnymi elementami, których zmiana wymaga zgody pracownika, a w przypadku jej braku - wypowiedzenia zmieniającego. Jeżeli zmiany warunków pracy mieszczą się w zakresie uprawnień kierowniczych pracodawcy i mają formę polecenia służbowego, nie wymagają zastosowania trybu wypowiedzenia zmieniającego, gdyż istotą stosunku pracy jest świadczenie pracy pod kierownictwem pracodawcy. Rozszerzenie zakresu obowiązków pracownika - porozumienie zmieniające czy wypowiedzenie zmieniające? Porozumienie zmieniające nie jest uregulowane przepisami prawa pracy, gdyż wynika z Kodeksu cywilnego - z zasady swobody zawierania umów. Charakter porozumienia zmieniającego jest oparty na wyrażeniu woli stron umowy, zatem inicjatywa zmian może wyjść zarówno od pracodawcy, jak i od pracownika. Brak zgody jednej ze stron umowy uniemożliwia wprowadzenie zmian w umowie o pracę w tym trybie i konieczne jest zastosowanie wypowiedzenia zmieniającego. Tryb wypowiedzenia zmieniającego jest uregulowany w art. 42 Kodeksu pracy. Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzeń wynikających z umowy warunków pracy i płacy. Wypowiedzenie uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki. Pismo pracodawcy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. Z wyroku Sądu Najwyższego Należy pamiętać, że jeżeli rozszerzenie zakresu obowiązków pracownika to istotna zmiana, konieczne jest sporządzenie wypowiedzenia zmieniającego lub zawarcie porozumienia z pracownikiem. Istotne zmiany zakresu obowiązków nie mogą zostać uznane za wydanie polecenia pracodawcy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego (sygn. akt II UK 282/11) “Powierzenie pracownikowi dodatkowego rodzaju pracy wymaga albo podwyższenia wynagrodzenia stosownie do rozmiaru dodatkowych obowiązków wykraczających poza te przewidziane w umowie (...), albo wypowiedzenia zmieniającego warunki zatrudnienia, w przypadku powierzenia dodatkowych obowiązków bez odpowiedniego podwyższenia wynagrodzenia.”
Powierzenie pracownikowi innej pracy. Pracownik, który podpisuje umowę o pracę, jest informowany o swoich obowiązkach oraz prawach, dzięki czemu wie, na czym stoi. Jednak sytuacja w firmie może ulec zmianie i wówczas może okazać się, że konieczne jest powierzenie obowiązków innych niż te, które zostały wymienione w umowie.
Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy wobec pracowników podejmujących pracę jest obowiązek zapoznania ich z zakresem obowiązków. W szczególności chodzi tu o sposób wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach. Jest on w zasadzie determinowany rodzajem pracy, który stanowi jeden z elementów obligatoryjnych umowy o pracę. Sam rodzaj pracy może być określony w sposób bardziej lub mniej szczegółowy, a zakres czynności stanowi jego rozwinięcie. Prawidłowy zakres obowiązków pracownika ma doniosłe znaczenie. Odgrywa istotną rolę na przykład w sytuacji wypowiedzenia umowy o pracę z powodu nie wykonywania, bądź nienależytego wykonywania obowiązków pracowniczych. Zakres czynności pracownika – forma poinformowania o nim pracownika Pracodawca wywiązując się z obowiązku zaznajomienia pracownika z zakresem obowiązków, może to zrobić zarówno w formie ustnej, jak i pisemnej. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 stycznia 1998 r. (I PKN 457/97) przesadził o tym, że forma ustna jest wystarczająca, by wypełnić obowiązek zapoznania pracownika z zakresem jego obowiązków: „Powinność zaznajomienia pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków oraz ze sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach, może być zrealizowana również w formie informacji ustnej, której treść uwzględnia charakter pracy i skalę jej złożoności, a także wykształcenie i zawodowe doświadczenie pracownika.” Jednak z punktu widzenia pracodawcy, rekomendowaną formą wydaje się być forma pisemna. W razie ewentualnego procesu przed sądem nie będzie miał wówczas większego problemu, by zakwestionować twierdzenia pracownika. Natomiast gdy zakres obowiązków pracownika został przedstawiony w formie ustnej, jedynym dowodem jakim może posiłkować się pracodawca są zeznania świadków. Sam zakres czynności jakie należą do pracownika może zawierać się w umowie, bądź stanowić odrębny wykaz. W praktyce, mając na uwadze możliwość dokonania zmian w wykazie obowiązków pracowniczych, lepiej by nie stanowił on integralnej części umowy. Rodzić to może wiele komplikacji, których można uniknąć spisując zakres obowiązków w odrębnym dokumencie. Zakres obowiązków pracownika – jak go określić? W wyżej cytowanym orzeczeniu możemy przeczytać, że zakres i stopień szczegółowości obowiązków pracowniczych powinien być adekwatny do charakteru pracy i stopnia złożoności. Oznacza to, że w zależności od pełnionej funkcji zakres obowiązków należy uszczegółowić w mniejszym lub większym zakresie. Dla przykładu oczywistym jest, że pracownik działu informatycznego w firmie będzie miał bardziej dookreślone czynności stanowiące jego obowiązki. Osoba zajmująca się sprzątaniem biur w tej samej firmie będzie wykonywać inny zakres obowiązków. Informacje przekazywane przez pracodawcę na temat zakresu obowiązków pracownika powinny uwzględniać także jego wykształcenie i zawodowe doświadczenie. W przypadku mniej skomplikowanych prac, szczególnie gdy pracownik nie podejmuje się ich wykonywania po raz pierwszy, instrukcje udzielane pracownikowi mogą być prostsze i bardziej ogólne. Oczywistym jest także, że nie sposób określić zakresu obowiązków tak szczegółowo, by wyczerpywał on wszystkie czynności. Absurdalne byłoby wyszczególnianie obowiązków podstawowych i oczywistych, jakich potrzeba wykonania może wyniknąć w trakcie pracy. Obowiązek poinformowania pracownika o zakresie omawianego obowiązku nie dotyczy tym samym oczywistych obowiązków. Nawet jeśli jakieś z drobniejszych zadań pracownika nie zostało mu przedstawione, a jest oczywiste, to pracownik w razie jakichkolwiek wątpliwości powinien działać w ten sposób, by uczynić zadość ustawowemu obowiązkowi dbałości o dobro pracodawcy. W razie nieprzedstawienia pracownikowi jego zakresu obowiązków, nie ma możliwości pociągnięcia go do odpowiedzialności z tytułu nienależycie wykonywanej pracy. Sprawdź również: Telefony do pracownika poza godzinami pracy Co jeśli zakres obowiązków pracownika ulegnie zmianie? Zakres obowiązków pracownika jest rozszerzeniem i uszczegółowienie rodzaju pracy wskazanego w umowie. Wobec obowiązku pracownika do wykonywania pracy stosując się do poleceń przełożonego – ewentualna zmiana zakresu obowiązków nie wymaga zgody pracownika. Co innego jeśli zmiana zakresu obowiązków pociągałaby za sobą zmianę umowy. Wtedy wymaga się zgody pracownika. Jeśli zakres obowiązków zmienia się w taki sposób, że wykracza poza określony w umowie o pracę rodzaj pracy – konieczne jest wprowadzenie zmian do umowy. Dzieje się to najczęściej poprzez porozumienie zmieniające. W wypadku braku zgody na dokonanie takich zmian ma zastosowanie wypowiedzenie zmieniające, poniżej przykład. Sąd Najwyższy przyjął, że obarczenie pracownika zatrudnionego na stanowisku kierowcy samochodowego dodatkowo funkcją konduktora, a więc powinnością inkasowania należności za przejazd i – co za tym idzie – wyliczania się z pobranej gotówki, wprowadza zasadnicze zmiany do zakresu dotychczasowych obowiązków pracowniczych niezależnie od stopnia nasilenia samej pracy, dlatego wymaga ono uprzedniego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1964 r. I PR 32/64) Wobec tego, w sytuacji kiedy zmiana zakresu obowiązków pracownika nie wykracza poza obowiązki związane z rodzajem pracy określonym w umowie, wystarczające będzie ponowne przedstawienie zmodyfikowanego zakresu obowiązków.
Kodeks pracy nic nie, istotne jest dokładne określenie przedmiotu umowy, czyli zakresu obowiązków pracownika oraz kwoty, jaką zmusza się zaciemnić pracodawca. Umowa lojalnościowa z pracownikiem wzór żadne przepisy nie stanowią, że umowa lojalnościowa musi być sporządzona na piśmie, warto jednak wybrać tę formę w celach
Nikt nie powinien podpisywać umów czy też innego rodzaju kontraktów bez znajomości ich sama zasada obowiązuje podczas szukania zanim podejmie zatrudnienie, powinien dokładnie zapoznać się z przyszłym zakresem obowiązków. A pracodawca musi mu to tym artykule znajdziesz:wyjaśnienie, co to jest zakres obowiązków pracownikawskazówki, co powinno znaleźć się w zakresie obowiązków i w jakiej formie go przygotowaćwzór z opisem zakresu obowiązkówinformacje, jak prawidłowo zmienić zakres obowiązków od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF opinia Gosi — jednej z użytkowniczek naszego kreatora:Dzięki takiemu świetnemu CV i listowi dostałam super pracę bardzo szybko!Stwórz CV teraz1. Czym jest zakres obowiązków pracownika?Zanim pracownik podejmie pracę, zatrudniający powinien zapoznać go z obowiązkami, które na niego obowiązków (po angielsku job description) to lista zadań, z którymi wiąże się praca na danym stanowisku. Nie musi być ona przedstawiona na piśmie, jednak przygotowanie formalnego dokumentu jest wskazane (np. w razie rozstrzygania przyszłych sporów).Zgodnie z art. 94 Kodeksu pracy (punkt 1), w sytuacji podpisywania umowy o pracę, pracodawca musi „zaznajomić pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz ich podstawowymi uprawnieniami”.Zakres obowiązków (czynności), w przeciwieństwie do opisu stanowiska, jest ściśle związany z konkretną osobą. Opis stanowiska jest bowiem uniwersalnym elementem struktury organizacji, a zakres obowiązków — bardziej szczegółowym opisem zadań pracownika na tym Cię także zainteresować: Praca biurowa — obowiązki, gdzie szukać ofert pracyChcesz od razu napisać CV? Skorzystaj z naszego kreatora, w którym znajdziesz profesjonalne szablony do uzupełnienia i praktyczne podpowiedzi. Stwórz CV w 5 minut inne szablony, stwórz CV i pobierz dokument w PDF Co powinno znaleźć się w zakresie obowiązków pracownika?Kodeks pracy nie reguluje zasad tworzenia opisu zakresu obowiązków. Jak już wspomnieliśmy, nie jest również wymagane przygotowanie jego wersji jednak opis stanowiska oraz zakres obowiązków (czynności) umieszcza się w treści umowy o pracę, załączniku do niej lub odrębnym dokumencie. Ta ostatnia opcja jest najwygodniejsza, ponieważ przy ewentualnych zmianach zakresu obowiązków, nie ma konieczności podpisywania porozumienia czy też wręczania tzw. wypowiedzenia obowiązków pracownika musi być spójny z rodzajem pracy widniejącym w umowie. Powinien być także adekwatny do jego doświadczenia, kwalifikacji czy też wykształcenia. Zazwyczaj czynności wskazuje się w sposób ogólny, np. przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, przygotowywanie prezentacji, zarządzanie korespondencją, dbanie o pozytywny wizerunek firmy zakresu obowiązków często dołącza się formułkę brzmiącą w ten lub podobny sposób: „Obowiązkiem pracownika jest wykonywanie innych poleceń przełożonych w ramach umowy o pracę”. Nie jest ona jednak równoznaczna z wydawaniem dowolnych poleceń. Chodzi po prostu o umożliwienie realizacji innych zadań w ramach rodzaju pracy ustalonego na początku zakres obowiązków należy umieścić w aktach osobowych pracownika w części podkreślają eksperci Państwowej Inspekcji Pracy, przed podjęciem zatrudnienia każdy pracownik powinien dokładnie zapoznać się z zakresem przyszłych obowiązków. Zajrzyj także do poradnika: Zakres obowiązków CV — jak opisać doświadczenie zawodowe?3. Zakres obowiązków pracownika — wzórJak już wspomnieliśmy, Kodeks pracy nie reguluje sposobu, w jaki należy przedstawić pracownikowi jego zakres obowiązków. Jednak najlepszym rozwiązaniem jest przygotowanie oddzielnego od umowy dokumentu. Na przykład takiego jak w przykładzie obowiązków pracownika biurowego — przykładWarszawa, i nazwisko przełożonegoStanowisko przełożonegoNazwa firmyDane adresowe firmyPan Jan TomczykStanowisko: Pracownik biurowyZAKRES CZYNNOŚCI PRACOWNIKANiniejszym informuję, że w związku z zatrudnieniem na stanowisku pracownika biurowego do Pana obowiązków będą należały następujące czynności:umawianie i prowadzenie kalendarza spotkańprzygotowywanie prezentacji, raportów oraz sprawozdańzarządzanie korespondencją biurowąobsługa programów i maszyn obowiązkiem będzie również wykonywanie innych poleceń przełożonego w ramach umowy o zakres czynności obowiązuje od dnia 1 kwietnia 2021 roku.(pieczątka i podpis pracodawcy)Oświadczam, że zapoznałem się z zakresem czynności i zobowiązuje się do ich sumiennego i starannego wykonywania.(podpis pracownika)Może Ci się także przydać: Referencje dla pracownika — wzór4. Zmiana zakresu obowiązkówJuż w trakcie zatrudnienia pracodawca może zmienić zakres obowiązków pracownika. Jeśli mieści się on w ramach tego samego rodzaju pracy, nie są wymagane dodatkowe jednak nowe czynności będą wykraczać poza umówiony rodzaj pracy, zmiany należy wprowadzić w drodze porozumienia lub poprzez wypowiedzenie zmieniające i zaproponować nowe warunki ze zaktualizowaną wersją obowiązków. Zmianie ulegnie więc rodzaj wykonywanej wiedzieć, że w przypadku gdy pracownik nie zaakceptuje nowego zakresu czynności mieszczącego się w ramach wcześniej ustalonego rodzaju wykonywanej pracy, pracodawca może rozwiązać jego umowę (odmowa może bowiem zostać uznana za niesubordynację).Może Cię także zainteresować: Aneks do umowy o pracę — kiedy przygotować, jak napisać?Musisz napisać również list motywacyjny? W naszym kreatorze znajdziesz nowoczesne wzory do wypełnienia i praktyczne porady. Stwórz list motywacyjny w 5 minut inne szablony, stwórz list motywacyjny i pobierz dokument w PDF pytania lub własne obserwacje? Zachęcamy do komentowania artykułu poniżej.
Art. 29 Kodeksu pracy określa elementy i tryb zawarcia umowy o pracę. Wynika z niego, że zakres obowiązków pracownika nie może wykraczać poza określony w umowie rodzaj pracy. Pracownik zobowiązuje się do wykonywania określonej pracy, a nie do wykonywania każdej pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami i uprawnieniami.
Jestem zatrudniony na stanowisku fizjoterapeuty, zajmuję się rehabilitacją osób niepełnosprawnych. Uczestnicy zajęć są dowożeni do naszego ośrodka. Do tej pory mieliśmy kierowcę z innego zakładu pracy, który ich dowoził, brał za to normalną pensję, ale został zwolniony. Ja w swoim zakresie czynności miałem zapis o sporadycznym i incydentalnym dowozie uczestników na zajęcia w przypadku usprawiedliwionej nieobecności kierowcy. Czy pracodawca może mi zmienić zakres obowiązków, dokładając dowóz uczestników, oraz czy może to zrobić nie podnosząc mi pensji? Co jeśli nie zgodzę się na zmianę zakresu obowiązków, bo np. nie mam odpowiednich kwalifikacji kierowcy, czy mogę zostać zwolniony z pracy? Wypowiedzenie zmnieniające W mojej ocenie nie ma żadnych przeszkód prawnych w ukształtowaniu stosunku pracy i przekazaniu Panu nowych obowiązków, ale muszą zostać zachowane pewne warunki. Jednakże w Pana przypadku możemy mieć do czynienia z wypowiedzeniem zmieniającym. W drodze wypowiedzenia zmieniającego nie można: zmienić podstawy nawiązania stosunku pracy, tzn. nie można przez wypowiedzenie zmieniające zmienić stosunku z umowy na stosunek z powołania, mianowania itd.; trzeba rozwiązać dotychczasowy stosunek pracy i nawiązać go na nowej podstawie; zmienić rodzaju umowy, tj. umowy bezterminowej na terminową czy odwrotnie. Można to uczynić w drodze porozumienia stron, ale w gruncie rzeczy to porozumienie stron będzie rozwiązaniem dotychczasowej umowy za porozumieniem i zawarciem nowej. Wypowiedzenie zmieniające w takiej sytuacji jest niedopuszczalne, gdyż treścią wypowiedzenia zmieniającego są prawa i obowiązki stron, czyli treść stosunku pracy, natomiast przy zmianie rodzaju umowy zmieniamy podstawę nawiązania stosunku pracy. To są jednak zupełnie różne umowy (terminowa i bezterminowa), podpadające pod różne reżimy prawne, przede wszystkim w sferze możliwości ich rozwiązania, ale także w wielu innych kwestiach. Przedmiotem wypowiedzenia zmieniającego są warunki pracy i płacy, czyli treść stosunku pracy, wzajemne prawa i obowiązki stron. Jednakże nie wszystkie zmiany wymagają zastosowania art. 42 Kodeksu pracy. Dokonanie wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy i płacy Dokonania wypowiedzenia zmieniającego wymagają zmiany: istotne, tzn. dotyczące istotnych elementów treści stosunku pracy oraz niekorzystne dla pracownika (jeżeli pracodawca podwyższa pracownikowi wynagrodzenie za pracę, to nie będzie dokonywał wypowiedzenia zmieniającego). Ocena, czy dana zmiana jest korzystna czy niekorzystna dla pracownika, powinna być dokonywana według kryteriów obiektywnych, tzn. tak jak odebrałby to przeciętny pracownik zdrowy na ciele i umyśle. Jednakże SN w wyroku z r., I PKN 88/99, stwierdził, że ustalenie, czy zmiana warunków pracy dokonana w trybie art. 42 jest korzystna czy niekorzystna dla pracownika, wymaga także uwzględnienia jego subiektywnych odczuć. Zatem pewne zmiany, które dla innych ludzi byłyby obojętne, dla tego konkretnego człowieka z jakichś względów mogą być niekorzystne, np. zmiana miejsca pracy. Istotnymi elementami stosunku pracy, których jednostronna zmiana wymaga wypowiedzenia zmieniającego, są: rodzaj powierzonej pracy, zakres czynności, czas pracy, wynagrodzenie za pracę. Istotne z punktu widzenia Pana interesu są pierwsze dwa elementy, tj. rodzaj powierzonej pracy i zakres czynności. Zakres czynności (zatrudnia się pracownika na określonym stanowisku, a potem w drodze pisemnego zakresu czynności określa się jego obowiązki na tym stanowisku). Zmiana zakresu obowiązków pracownika na danym stanowisku Wszelkie zmiany co do zakresu czynności leżą w zakresie kompetencji władczych pracodawcy, w tym jego uprawnienia do organizowania pracy. Zmiana zakresu obowiązków na danym stanowisku, jeśli nie powoduje zmiany istoty rodzaju powierzonej pracy, nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego. Wypowiedzenie zmieniające będzie natomiast potrzebne wtedy, kiedy tylko pod pretekstem zmiany zakresu czynności w gruncie rzeczy powierza się pracownikowi inną pracę, np. ktoś był zatrudniony na stanowisku pielęgniarza, po czym przez zmianę zakresu obowiązków kształtuje się jego obowiązki właściwe innemu rodzajowi pracy, np. farmaceuty. To jest zakamuflowana zamiana rodzaju powierzonej pracy, dla której konieczne jest wypowiedzenie zmieniające. W Pana przypadku mamy do czynienia z dołożeniem obowiązków, które uprzednio wykonywała inna osoba, za które otrzymywała wynagrodzenie. W mojej ocenie mamy do czynienia z podziałem obowiązków na innych pracowników, co znacznie zmienia charakter świadczonej pracy. Wszystko jednak uzależnione jest od tego, jaki wymiar czasu pracy zajmą Panu dodatkowe czynności. Czy pracodawca musi podać przyczynę wypowiedzenia zmieniającego? Należy jednakże pamiętać, że rygory przy wypowiedzeniu zmieniającym tych umów są takie same, jak przy wypowiedzeniu definitywnym umowy o pracę na czas nieokreślony. Trzeba podać przyczynę wypowiedzenia zmieniającego, która w razie sporu podlega kontroli sądowej. Wypowiedzenie zmieniające umowy o prace na czas nieokreślony wymaga formy pisemnej. Stosować należy w tym zakresie także przepis ogólny o rozwiązaniu umowy o pracę, a mianowicie art. 30 § 4 Zgodnie z tym przepisem w oświadczaniu pracodawcy o wypowiedzeniu (także zmieniającym) umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenia. Przyczyna musi być weryfikowalna w razie sporu sądowego w postępowaniu dowodowym Wskazana przyczyna, aby uzasadniała rozwiązanie stosunku pracy, musi być prawdziwa. Okoliczności, na które powołuje się pracodawca w swoim oświadczeniu, muszą znaleźć potwierdzenie w ewentualnym postępowaniu sądowym. Przyczyna musi być rzeczywista. A zatem musi wyniknąć z przeprowadzonego postępowania dowodowego, że to właśnie ta, a nie inna, okoliczność skrywana przez pracodawcę doprowadziła do rozwiązania umowy w tym trybie. Przyczyna musi być w końcu uzasadniona. Czyli musi być na tyle istotna, dotycząca treści stosunku pracy, funkcjonowania stosunku pracy, stron, tak ażeby uzasadniała decyzję pracodawcy. Trzeba podkreślić, że wskazana przez pracodawcę przyczyna, lub przyczyny rozwiązania, zakreślają granice kognicji sądu. Zatem nie można już później w toku procesu sądowego powoływać się na inne okoliczności, które uzasadniałyby wypowiedzenie zmieniające. Artykuł 30 Kodeksu pracy dla tej czynności prawnej wymaga formy pisemnej. Co w sytuacji, gdy oświadczenie zostało złożone bez zachowania formy pisemnej? Należy przyjąć, że takie oświadczenie jest skuteczne. SN w wyroku z dnia 24 marca 1999 r. sygn. I PKN 631/98, stwierdził, że oświadczenie woli złożone ustnie jest ważne, skuteczne, tyle że nastąpi ono z naruszeniem przepisów prawa pracy o wypowiadaniu umów, a więc rodzi roszczenia z art. 45 Ustne oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę przekazane pracownikowi przez bezpośredniego przełożonego Ustne oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę przekazane pracownikowi przez bezpośredniego przełożonego jest skuteczne (wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 marca 1999 r. I PKN 631/98). Zgodnie z art. 30 pisemne wypowiedzenie umowy powinno zawierać pouczenie dla pracownika o przysługujących mu środkach odwoławczych. Jeżeli jednak tego pouczenia nie będzie, to nie będziemy mieli do czynienia z nieprawidłowym wypowiedzeniem umowy, co by uzasadniało roszczenia o przywrócenie do pracy czy odszkodowanie. Z tego tytułu, że pracodawca nie pouczył należycie o przysługujących środkach odwoławczych, pracownik nie może wywodzić roszczeń z art. 45 Natomiast w takim przypadku, jeżeli pracownik uchybi siedmiodniowemu terminowi zawitemu z art. 264 będzie to podstawa do przywrócenia tego terminu. Przyjęcie nowych warunków może nastąpić w dowolnej formie, nawet dorozumianej poprzez to, że po upływie okresu wypowiedzenia pracownik stawia się na nowym, wyznaczonym stanowisku pracy. Z treści Pana pytania wynika natomiast, jakoby pracodawca jak dotąd w ogóle nie zastosował wypowiedzenia zmieniającego, co w swej konsekwencji prowadzi do naruszenia art. 30 § 4 w zw. z art. 45 Pracodawca zatem uchybił podstawowym przepisom prawa, albowiem ukształtował Panu zakres obowiązków w sposób znacznie odbiegający od tego, który obowiązywał Pana uprzednio, jak i wynikający z zajmowanego przez Pana stanowiska pracy określonego w umowie o pracę. Odwołanie się pracownika od wypowiedzenia zmieniającego Istnieje zatem możliwość złożenia odwołania od takiego wypowiedzenia, jako dokonanego w sposób niezgodny z przepisami prawa. Ostatecznie może Pan wnieść sprawę do sądu pracy. Obecnie zauważa się, iż sądy są bardzo propracownicze, co daje większą szansę na uzyskanie przez Pana korzystnego wyroku. Nadto wskazać należy, iż koszty w przypadku ewentualnej przegranej wynoszę zaledwie 60 zł (kwota stała), tak więc ryzyko podjęte na skutek odwołania nie wiąże się dużym nakładem finansowym, pod warunkiem że łączny dochód osiągany przez Pana w ciągu roku był mniejszy aniżeli 50 000 zł. Gdyby bowiem Pana roczny dochód brutto był większy niż 50 000 zł, wówczas należałoby także wnieść opłatę w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu (tj. 12 x miesięczne wynagrodzenie). Nie widzę jednak w chwili obecnej możliwości dochodzenia wyższego wynagrodzenia. Zasadnym jest jednak porównanie Pana zarobków po zwiększeniu zakresu obowiązków z zarobkami innych osób świadczących taki jak Pan charakter pracy, albowiem możemy mieć do czynienia z dyskryminacją, co pozwoli na dochodzenie odszkodowania stosownie do treści art. 183a Pracodawca powinien dokonać w formie pisemnej wypowiedzenia warunków pracy lub płacy (wypowiedzenie zmieniające), aby postąpić zgodnie z prawem. W mojej ocenie, mając na uwadze, iż wymagane są dodatkowe kwalifikacje w przypadku przejęcia zakresu obowiązków po kierowcy, nie można powyższej zmiany dokonać wyłącznie w drodze pisemnej zmiany zakresu obowiązków, albowiem winno być również zmienione Pana stanowisko pracy, np. fizjoterapeuta–kierowca. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. Odmowa pracownika przyjęcia zaproponowanych przez pracodawcę nowych warunków pracy lub płacy W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. Innymi słowy w sytuacji otrzymania wypowiedzenia warunków pracy lub płacy przysługuje Panu prawo wniesienia odwołania. Nie ulega zatem wątpliwości, iż w przypadku otrzymania wypowiedzenia zmieniającego, jak również w przypadku zmiany zakresu obowiązków niejako bez wypowiedzenia zmieniającego należy złożyć odwołanie do Sądu pracy w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania lub od dnia, w którym zapozna się Pan z nowym zakresem obowiązków. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Forma polecenia pełnienia dyżuru. Kodeks pracy nie określa wymagań dotyczących formy wydania polecenia pełnienia dyżuru przez pracownika. Szczególna forma wydania polecenia dyżuru może jednak zostać wskazana w regulaminie pracy albo układzie zbiorowym pracy. W sytuacji gdy nie ma uregulowań zakładowych, wówczas dopuszczalna jest
Zakres czynności pracownika jako formalny dokument kadrowy nie jest obowiązkowy, wbrew temu, co się wydaje wielu pracownikom i pracodawcom. Oczywiście w praktyce zakres czynności pracownika funkcjonuje w niemal każdym zakładzie pracy, ale należy pamiętać, że zakresy czynności pracowników nie są obowiązkowe. Pracodawca może zaznajomić pracownika z jego zakresem czynności np. ustnie, ale oczywiście dla celów dowodowych lepiej, aby zakres czynności pracownik miał formę czynności pracownika musi odpowiadać rodzajowi pracy, wskazanemu w umowie o pracę. To bardzo ważne. Podpisując umowę o pracę pracownik zgodził się na wykonywanie pracy określonego rodzaju, nie można go potem „zaskoczyć”, zobowiązując do wykonywania odmiennej rodzajowo pracy, poprzez wskazanie w zakresie czynności pracownika obowiązków zupełnie odmiennych od tych, jakie pracownik spodziewał się otrzymać. Jeśli zakres czynności pracownika nie pokrywa się z tym rodzajem pracy, który został wskazany w umowie o pracę, pracownik ma prawo odmówić wykonywania określonych czynności, ewentualnie pracodawca za wykonanie tych ekstra czynności powinien pracownikowi zapłacić dodatkowe wynagrodzenie (pisaliśmy tutaj: kiedy pracownikowi wolno odmówić pracy).zakres czynności pracownikaStosownie do treści art. 94 pkt 1 Kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek zaznajamiać pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków oraz sposobem wykonywania pracy. Podkreślić jednak wyraźnie należy, iż samego pojęcia zakresu czynności przepisy prawa pracy w żaden sposób nie definiują, a powołany powyżej artykuł nie jest podstawą prawną, w oparciu o którą pracodawca zakres czynności wprowadza. Ważna jest tu również sama definicja pracy, zgodnie z którą poprzez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju, pod kierownictwem i na rzecz pracodawcy. Z tego podporządkowania wynika fakt, iż pracownik nie świadczy pracy wedle własnego uznania, a jedynie tą, jaka została określona przez pracownika mogą zostać ustalone przez strony w umowie o pracę. Ustalenia te mogą mieć zarówno charakter ogólny (np. wskazanie, iż pracownik będzie pracował na stanowisku pracownika biurowego, bez wskazywania jakichkolwiek czynności, które będzie miał obowiązek wykonywać), jak i w sposób bardziej szczegółowy, np. poprzez wskazanie pewnego katalogu czynności, do których zobligowany będzie pracownik. Już na tym etapie pracodawca winien zastanowić się i rozważnie podjąć decyzję określenia w umowie stanowiska pracy pracownika, może bowiem poprzez nieprecyzyjne określenie ograniczyć sobie swobodę w wydawaniu pracownikowi poleceń innych poleceń pracodawcy a zakres czynności pracownikaNa tym tle powstawać mogą różnego rodzaju spory, dotyczące chociażby kwestii możliwości odmowy wykonania przez pracownika polecenia służbowego oraz ewentualnych konsekwencji (z rozwiązaniem umowy o pracę łącznie – pisaliśmy tutaj: za co można wręczyć dyscyplinarkę), jakie mogą za taką odmowę pracownika spotkać. W szczególności również spory nierzadko pojawiają się tam, gdzie w zakresie czynności pracownika wpisano budzącą poważne wątpliwości klauzulę, iż pracownik ma obowiązek wykonywać inne polecenia pracodawcy. Polecenia te nie mogą całkowicie (a w niektórych przypadkach nawet częściowo) odbiegać od tego, co strony uzgodniły w treści umowy o czynności pracownikaPrzepisy prawa pracy nie zabraniają pracodawcy stosowania tego typu klauzul w zakresie czynności, nie można jednakże rozumieć ich w sposób dowolny, muszą one bezwzględnie pozostawać w związku z pracą, na jaką strony umówiły się w umowie o pracę. Warto w tym miejscu przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 roku sygn.. II PK 216/11, w którym Sąd Najwyższy stwierdził, iż niedopuszczalne jest dyscyplinarne zwolnienie pracownika za to, że nie zgodził się wykonać polecenia dotyczącego pracy rodzajowo innej niż ustalona w pisaliśmy o sytuacjach, kiedy pracownik może odmówić pracyStosownie do treści art. 100 Kodeksu pracy pracownik ma obowiązek wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych. Polecenia te nie mogą jednak być sprzeczne lub niespójne z tym, jak określona została treść umowy o pracę, a jeśli są takie, pracownik może odmówić ich wykonania lub żądać za ich wykonanie dodatkowej gratyfikacji. Nieuprawnione są tym samym działania pracodawcy, które w nadzwyczajnych przypadkach skutkują rozwiązaniem z pracownikiem umowy o pracę, jeśli ten odmówi wykonania polecenia służbowego, które mogłoby narazić go na uszczerbek na zdrowiu, popełnienie przestępstwa czy w sposób rażący odbiegają od tego, co zawarte zostało w umowie o zakresu czynności pracownikazakres czynności pracownikaZakres czynności pracownika może mieć zarówno formę pisemną, jak i ustną, jednakże dla pracownika z pewnością korzystniejsza będzie forma pisemna zakresu czynności, pozwoli bowiem na uniknięcie ewentualnych sporów z pracodawcą. Co więcej, zakres czynności może być zarówno odrębnym, samodzielnym dokumentem kadrowym, jak również w formie załącznika stanowić część umowy o pracę. Wprowadzenie zakresu czynności, jakkolwiek nieobowiązkowe, jest jednakże wygodne zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. Trudno bowiem w praktyce w umowie o pracę doprecyzować wszelkie kwestie obowiązków pracownika, tworząc precyzyjny zamknięty katalog tych w tym miejscu zwrócić uwagę na przepis par. 3 ust. 2 lit. c rozporządzenia z dnia 10 grudnia 2018 roku w sprawie dokumentacji pracowniczej. Stosownie do powołanego przepis w części B akt osobowych pracownika znajduje się zakres czynności (zakres obowiązków), jeżeli pracodawca dodatkowo w tej formie określił zadania pracownika wynikające z rodzaju pracy, określonego w umowie o pracę. A zatem już chociażby z tego przepisu wynika, że zakres czynności pracownika nie jest obowiązkowy. Przepis mówi wyraźnie, że w aktach znajduje się zakres czynności pracownika, jeśli pracodawca dodatkowo w tej formie określił zadania czynności, sporządzony w formie pisemnej, znajduje się w części B akt osobowych pracownika. Nie jest jednak uchybieniem przepisom, jeśli dokumentu tego w aktach osobowych nie ma. Wynika to ze wspomnianego powyżej braku obowiązku sporządzenia takiego dokumentu. Dokument ten ma charakter porządkujący i precyzujący pewne ustalenia, jakich strony dokonały na etapie zawierania umowy o pracę. Przepisy kodeksu pracy również nie nakazują, aby zakres czynności pracownika został sporządzony w formie zakres czynności ma formę pisemną, dobrze jest w aktach osobowych umieścić oświadczenie pracownika, iż z zakresem tym się zapoznał. Zapoznanie nie oznacza od razu, że pracownik przeczytał swój zakres czynności (niestety niektóre osoby, szczególnie w sytuacjach stresujących, nie czytają wcale dokumentów, jakie podpisują albo czytają je pobieżnie), niemniej dla pracodawcy istotne jest, aby umożliwił pracownikowi zapoznanie się z jego treścią, a w celu uniknięcia ewentualnych sporów dopilnowanie, aby pracownik jednak się ze swoim zakresem czynności kadrowa w praktyce – szkolenie onlineZaznaczyć wyraźnie należy, iż jeśli zakres czynności ma formę pisemną, to odmowa jego podpisania przez pracownika stanowi w pełni uzasadnioną przesłankę do rozwiązania z tym pracownikiem stosunku pracy, przy czym rozwiązanie to może nastąpić drogą wypowiedzenia umowy o pracęzakres czynności pracownikaZmiana zakresu czynnościKażdorazowa zmiana zakresu czynności powoduje po stronie pracodawcy ponowny obowiązek zapoznania pracownika (pisaliśmy Zakres czynności pracownika) z treścią jego zakresu czynności. Należy pamiętać, iż zmiana zakresu czynności nie stanowi takiej zmiany warunków pracy, która skutkowałaby koniecznością wręczenia pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego. Jeśli jednak zmiany są dla pracownika niekorzystne, konieczne poza samą zmianą zakresu czynności będzie wręczenie wypowiedzenia zakresu czynności przez pracownikaPracownik ma obowiązek przestrzegać zapisów zakresu czynności, który jest dla niego wiążący, przy czym wyraźnie podkreślić należy, iż obowiązek ten spoczywa na pracowniku jedynie wówczas, gdy o swoim zakresie czynności został prawidłowo powiadomiony. O ile odmowa wykonania zapisów zakresu czynności może stanowić uzasadnioną podstawę do stosowania wobec pracownika środków dyscyplinujących (aż do rozwiązania umowy o pracę włącznie), to niespełnienie przez pracodawcę obowiązku informacyjnego i niezapoznanie pracownika z jego zakresem czynności nie uprawniają pracodawcy do wyciągania wobec pracownika negatywnych konsekwencji (pisaliśmy tutaj: uzasadnienie wypowiedzenia umowy o pracę).
Rezygnacja przez niego z pełnienia tych obowiązków nie oznacza wypowiedzenia umowy o pracę. Aktualizacja: 10.11.2015 05:40 Publikacja: 10.11.2015 05:40 Foto: 123RF
Wypowiedzenie zmieniające warunki pracy lub płacy stanowi podstawowy sposób zmiany treści stosunku pracy poprzez jednostronne oświadczenie pracodawcy. Pozwala na wprowadzenie zmian w treści stosunku pracy wynikających zarówno z postanowień umownych, jak i z innych źródeł prawa pracy. Wypowiedzenie zmieniające dotyczy zwłaszcza pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony, choć wolno je stosować względem każdego rodzaju umowy o pracę, która może być rozwiązana za wypowiedzeniem. Tylko istotne warunki Pracodawca musi zastosować wypowiedzenie zmieniające warunki pracy lub płacy wówczas, gdy zmiana dotyczy istotnych warunków pracy lub płacy albo jest niekorzystna dla pracownika. Zatem nie wszystkie modyfikacje warunków pracy i płacy wymagają zastosowania tej instytucji. Wypowiedzeniem zmieniającym nie trzeba się posługiwać, aby zmienić nieistotne warunki zatrudnienia. Dotyczy to np. zmiany nazwy stanowiska przy jednoczesnym pozostawieniu wszystkich pozostałych warunków pracy i płacy – chyba że szczególne okoliczności uzasadniają odmienną ocenę. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 7 września 1999 r. (I PKN 265/99), stwierdzając ponadto, że zmiana warunków pracy polegająca wyłącznie na zmianie nazwy stanowiska, przy zachowaniu innych warunków pracy i płacy, mieści się w ramach pracowniczego podporządkowania i nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 Jeżeli jednak strony zgodnie traktują taką zmianę jako element podmiotowo istotny (np. gdy nazwa implikuje prestiż stanowiska), to może ona wymagać wypowiedzenia warunków pracy. Podobnie przeniesienie pracownika do innej komórki organizacyjnej zakładu (np. innego wydziału), przy zachowaniu dotychczasowego stanowiska pracy i wynagrodzenia, nie wymaga zastosowania wypowiedzenia zmieniającego, jeżeli w umowie o pracę wymieniony jest jedynie zakład pracy, bez wskazania konkretnej komórki organizacyjnej, a przesunięcie to nie spowoduje zmiany innych, istotnych warunków umowy o pracę. SN zwracał na to uwagę w wyroku z 7 września 2005 r. (II PK 292/2004) podkreślając, że skierowanie pielęgniarki do wykonywania pracy na innym niż dotychczas oddziale szpitala nie wymaga wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy (art. 42 § 1 Przeniesienie pracownika do takiej samej pracy na inny oddziale zakładu pracy, w tej samej siedzibie pracodawcy, nie stanowi bowiem jednostronnej zmiany warunków pracy na niekorzyść zatrudnionego. Pracodawca ma prawo przesuwać pracowników do wykonywania tej samej pracy w miarę uzasadnionych potrzeb do różnych komórek organizacyjnych. Przy tym fakt, że podwładny przez kilka lat świadczył pracę w określonej komórce, nie rodzi po jego stronie żadnych szczególnych uprawnień w postaci „zasiedzenia miejsca pracy" i niemożności przesunięcia na inny odcinek pracy. Katalog zadań Firma może określić rodzaj pracy pracownika w sposób bardziej lub mniej szczegółowy. Jeśli strony stosunku pracy ustalą w umowie rodzaj pracy w sposób ogólny, to pozostawiają pracodawcy – w ramach jego uprawnień kierowniczych – uszczegółowienie zakresu czynności podwładnego. W praktyce często zadania i obowiązki pracowników są konkretyzowane przez pracodawców w pisemnych zakresach czynności. Jest to zbiorcze polecenie pracodawcy, które wiąże pracownika – o ile mieści się w zakresie umówionego rodzaju pracy. Zasadniczo zmiana zakresu czynności nie wymaga uzyskania zgody pracownika. Można więc uznać, że nie stanowi ona zmiany istotnych warunków pracy, wymagającej wypowiedzenia zmieniającego, jeśli czynności, które ma wykonywać zatrudniony, nie wykraczają poza obowiązki związane z pełnioną przez niego funkcją (stanowiskiem pracy). Tak też wskazywał SN w wyroku z 21 lutego 2017 r. (II PK 381/15) oraz w postanowieniu z 11 grudnia 2013 r. (III PK 70/13). Nieistotna zmiana warunków pracy lub płacy mieści się bowiem w zakresie uprawnień kierowniczych pracodawcy i jest dokonywana w drodze polecenia, które wiąże pracownika. Szef w ramach uprawnień kierowniczych (art. 22 § 1 ma prawo na bieżąco rozdzielać zadania pomiędzy pracowników, w tym intensyfikować ich obowiązki w określonej dziedzinie – co nie znaczy, że to zachowanie prowadzi do zmiany zakontraktowanego rodzaju pracy. Poza ustalenia w umowie Jeśli jednak pracodawca chce dokonać zmiany zakresu czynności w zakresie istotnych elementów warunków pracy, to musi się posłużyć wypowiedzeniem zmieniającym (ewentualnie zawrzeć z podwładnym porozumienie w tym zakresie). Oznacza to, że w sytuacji, gdy chodzi o zmianę istotnych zasad pracy lub płacy określonych zakresem czynności, konieczne jest albo uzyskanie zgody pracownika i zawarcie w ten sposób porozumienia zmieniającego warunki pracy, albo posłużenie się wypowiedzeniem zmieniającym. Zwracał na to uwagę również SN w wyroku z 12 lutego 2010 r. (II PK 215/09) podnosząc, że zakres czynności pracownika jest zbiorczym poleceniem pracodawcy jedynie wówczas, gdy stanowi dozwoloną konkretyzację umówionego rodzaju pracy. Zatem, gdy modyfikacji mają ulegać istotne ustalenia w zakresie rodzaju umówionej pracy, to taka zmiana wymaga zgody pracownika, a w razie jej braku wypowiedzenia zmieniającego. Takie wypowiedzenie jest zatem konieczne np. w razie powierzenia kierowcy w nowym zakresie czynności dodatkowych obowiązków mechanika samochodowego. Autor jest sędzią Sądu Okręgowego w Kielcach O czym pamiętać - zmiana warunków pracy w nowym zakresie czynności, która nie wykracza poza rodzaj umówionej pracy, nie wymaga składania wypowiedzenia zmieniającego - zmianę zakresu obowiązków pracowniczych można wprowadzić także w drodze porozumienia stron poprzez spisanie aneksu do umowy o pracę - na okres 3 miesięcy w roku kalendarzowym szef może przenieść pracownika do innej pracy, jeśli takie są potrzeby firmy i nie spowoduje to obniżenia wynagrodzenia podwładnego, a nowa praca odpowiada kwalifikacjom tej osoby Czego unikać - zaniechania stosowania wypowiedzenia zmieniającego, jeśli zmiana zakresu czynności dotyczy istotnych warunków pracy, jest niekorzystna dla pracownika i nie wyraża on na nią zgody - ogólnikowego podawania przyczyny zmiany warunków pracy w treści wypowiedzenia zmieniającego - zaniedbywania pouczenia pracownika o prawie złożenia odwołania do sądu pracy od wypowiedzenia zmieniającego jego warunki pracy
Przegląd obowiązków pracownika. Zakres obowiązków sekretarki determinuje nie tylko charakter działalności przedsiębiorstwa, ale i wciąż zmieniający się rynek pracy oraz postępująca globalizacja. Tempo życia wciąż przyśpiesza, dlatego wiele osób i firm szuka pracowników, którzy efektywnie zorganizują czas i odciążą ich w
Czy zwiększenie zakresu obowiązków może nastąpić ustnie, poleceniem pracodawcy? Czy pracodawca może zlecać dodatkowe obowiązki niekoniecznie związane z wykonywanym zawodem? W jaki sposób ocenić czy dodatkowe obowiązki zlecane przez pracodawcę mieszczą się w rodzaju stanowiska określonym w umowie o pracę? Odpowiedź: zakres czynności jest konkretyzacją rodzaju pracy wskazanego w umowie o pracę i nie może wykraczać poza wskazane tam ramy i być stosowany w celu obejścia przepisów o wypowiedzeniu zmieniającym. Niedopuszczalne jest zatem nowe ustalenie obowiązków pracownika przez jednostronną zmianę zakresu czynności przez pracodawcę. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy zmiana ta nie narusza rodzaju pracy określonego w umowie o pracę, nazwy stanowiska, funkcji i zawodu. Pytania pochodzą z Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Zakres obowiązków pracownika Ogólne przepisy prawa pracy nie zawierają obowiązku sporządzania dla pracownika zakresu jego czynności. Pracodawca zgodnie z art. 94 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – dalej zobligowany jest tylko do zaznajomienia pracownika podejmującego pracę z zakresem jego obowiązków. Również owo zaznajomienie nie zostało określone przez ustawodawcę w sposób ścisły i nie narzucono odgórnie w jakiej formie pracodawca miałby zapoznawać pracowników. Ponadto już z samej umowy o pracę wynika jaki jest jej rodzaj. Często jednak wskazany tam rodzaj pracy jest bardzo ogólny, można go doprecyzować i jednocześnie spełnić obowiązek zaznajomienia pracownika właśnie poprzez tzw. zakres lub wykaz czynności, zawierający obowiązki i uprawnienia konkretnego pracownika w jego stosunku pracy (por. wyrok SN z dnia z dnia 7 stycznia 1998 r., I PKN 457/97). Czytaj: Od 1 stycznia 2016 r. nie wszystkie umowy zlecenia będą podlegały składkom ZUS Nowe obowiązki W sytuacji, gdy pracodawca chce powierzyć pracownikowi do wykonywania nowe czynności, które wynikają z rodzaju pracy określonego w umowie, tj. wiążą się z tym samym charakterem pracy i skalą jej złożoności, a także wykształceniem zawodowym i doświadczeniem pracownika, to może tego dokonać w drodze polecenia służbowego. Dodajmy, że chodzi tu o takie zmiany, w których nowe obowiązki są związane z zajmowanym stanowiskiem, czy pełniona funkcją i nie stanowią istotnej zmiany dotychczas obowiązującego zakresu czynności. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 1974 r., I PR 332/74, stwierdził, że zmiana przez zakład pracy zakresu czynności pracownika nie stanowi istotnej zmiany warunków pracy wymagającej wypowiedzenia, jeżeli czynności, które ma wykonywać pracownik, nie wykraczają poza obowiązki związane z pełnioną przez niego funkcją. Podobne stanowisko zajął Sad Najwyższy w wyroku z dnia 14 października 2004 r., I PK 663/03, zgodnie z którym w razie polecenia dotyczącego wykonywania czynności wynikających z rodzaju pracy określonego w umowie o pracę pracodawca nie musi dokonywać wypowiedzenia warunków pracy i nie ma obowiązku stosować art. 42 § Narzucenie np. pracownikowi księgowości dotychczas rozliczającemu wynagrodzenia personelu, aby wykonywał zadania związane z rozliczaniem faktur, jest zmianą w pełni wchodzącą w zakres władzy pracodawcy. Istotna zmiana zakresu obowiązków Jeżeli natomiast rozszerzenie zakresu obowiązków pracownika to istotna zmiana, konieczne jest sporządzenie wypowiedzenia zmieniającego lub zawarcie porozumienia z pracownikiem. Za istotne zmiany zakresu obowiązków, które nie mogą zostać wprowadzone poleceniem pracodawcy należy uznać powierzenie pracownikowi dodatkowego rodzaju pracy, czy czynności niezwiązanych z zajmowanym stanowiskiem, czy wykonywanym zawodem wymaga (por. wyrok SN z dnia 19 czerwca 2012 r., II UK 282/11). Podobna sytuacja będzie miała miejsce, gdy zakres czynności zostanie wprowadzony bezpośrednio do umowy o pracę. Wówczas staje się on integralną jej częścią. Wtedy pracodawca nie może narzucić już jednostronnie zmiany zakresu czynności. Warto zwrócić uwagę na wyrok SN z dnia 2 października 2008 r., I PK 73/08, w którym wskazano, że rodzaj pracy może być określony bardziej lub mniej szczegółowo. Strony stosunku pracy określając rodzaj pracy w sposób ogólny, pozostawiają pracodawcy – w zakresie jego uprawnień kierowniczych – możliwość sprecyzowania czynności pracownika. Ich obszar konkretyzuje umówiony rodzaj pracy, stanowi zbiorcze polecenie przełożonego i nie wymaga zgody podwładnego na jego zmianę. Jeśli natomiast strony poczynią szczegółowe ustalenia, co do rodzaju pracy w samej umowie o pracę, stają się one z ich woli istotnymi jej elementami. Ich zmiana wymaga zgody pracownika, a w razie jej braku – wypowiedzenia zmieniającego. W konsekwencji aby w jakikolwiek sposób zmodyfikować zakres czynności pracownika, musi mieć na to jego zgodę lub zastosować wypowiedzenie zmieniające. Umowy o pracę nie może bowiem swobodnie zmienić jedna z jej stron. Zobacz: Pobierania zasiłku macierzyńskiego wyklucza prawo do wynagrodzenia chorobowego Pojęcie "rodzaj pracy" Aby ocenić, czy dodatkowe obowiązki zlecane przez pracodawcę mieszczą się w rodzaju stanowiska, czy też rodzaju pracy wynikającego z umowy o pracę, na wstępnie należy doprecyzować samo pojęcie "rodzaj pracy". Najczęściej rodzaj pracy, który jest elementem koniecznym umowy o pracę, wyznacza się przez wskazanie stanowiska pracy, zawodu lub specjalności, bądź funkcji, jaką będzie pełnić pracownik. Niekiedy strony jako rodzaj pracy przyjmują zespół konkretnych czynności, do których wykonywania pracownik jest zobowiązany w ramach danego stosunku pracy. Swoboda stron jest na tyle duża, iż możliwe są także sytuacje, w których w jednej umowie o pracę zostanie ustalony więcej niż jeden rodzaj pracy. Zatem dokonanie omawianej oceny nie jest proste. Trudność powoduje również fakt, że ani Kodeks pracy, ani też inne przepisy prawa pracy, posługując się tym pojęciem, nie definiują go. Z kolei w literaturze przedmiotu można spotkać rozmaitych próby interpretacji tego terminu, rodzaj pracy to nie tylko rodzaj i zakres robót, które pracownik podejmuje się wykonywać, ale także wszystko to co poza porą i miejscem pracy składa się na charakterystykę świadczenia pracownika (por. M. Święcicki, Prawo pracy, Warszawa 1968, s. 177–178); rodzajem pracy charakteryzuje się typ funkcjonalnego układu czynności roboczych, wykonywanych według przyjętych w danym czasie w nauce, technice i praktyce reguł (metod pracy), zmierzających do wytworzenia specyficznego dla tego układu wytworu w sposób standardowo uznawany za najważniejszy (por. A. Chobot, Charakterystyka prawna twórczej pracy badawczej jako szczególnego rodzaju pracy, RPiS 1973, nr 4, s. 129); rodzaj pracy oznacza zobowiązanie pracownika do wykonywania czynności lub zespół czynności o cechach odpowiadających zasadzie ich wyodrębnienia, przy czym przyjęte przez strony kryterium wyodrębnienia nie musi odpowiadać formalnym kryteriom stosowanym w oficjalnych klasyfikacjach zawodów i specjalności (por. H. Lewandowski, Konkretyzacja obowiązków pracownika przez podmiot zatrudniający, Studia Prawnicze 1973, nr 36, s. 89–90); rodzaj pracy to to określony w akcie będącym podstawą nawiązania stosunku pracy zespół czynności, które będą należały do obowiązków pracownika (por. K. Jaśkowski, (w:) Kodeks pracy. Komentarz, Lex, t. 1, pod red. K. Jaśkowskiego, Warszawa 2012, s. 110). Z uwagi na brak ustawowej definicji terminu rodzaj pracy, strony stosunku pracy mają daleko idącą swobodę w zakresie ustalania rodzaju pracy w umowie o pracę i tym samym powierzaniu określonych obowiązków. Swoboda ta nie ma jednak charakteru absolutnego, gdyż strony ograniczone są kwalifikacjami pracownika, strukturą organizacyjną zakładu pracy oraz względami ochrony życia i zdrowia pracowników.
| Φոκህвсէбաዤ ጸεδቺσ аታէмесу | Гисоሰ ኾ ницуኮ |
|---|---|
| Ηα итрухр фо | ԵՒнанεр укеሄυсեпу τυ |
| О ψант | Йխ одумፆկ |
| Аթα сламер | Зэстፉвек ժըжεሧегаши ኁ |
Przepis art. 207 KP ustanawia ogólną normę, zgodnie z którą pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Dotyczy to jednak zakładu pracy. Oczywiście poza zakładem pracy norma art. 207 KP musi być stosowna, nawet w wypadku pracy zdalnej, jednak z odpowiednimi zmianami.
Jeżeli w zakresie obowiązków pracownika ma nastąpić istotna zmiana, wiążąca się np. ze zmianą zakresu odpowiedzialności, to wówczas konieczne jest wręczenie wypowiedzenia zmieniającego lub zawarcie pisemnego porozumienia z pracownikiem, w którym wyraża on zgodę na dokonanie zmiany. W czasach kiedy pracodawcy minimalizują swoje koszty, często przez to ograniczając zatrudnienie, nierzadko obowiązki pracowników zwolnionych przejmują pracownicy pozostający w stosunku pracy. Zdarzają się przypadki, gdy pracy przybywa, natomiast pracodawca licząc się ze słabą koniunkturą nie chce zatrudnić dodatkowej w takiej sytuacji pracodawca powinien zastosować wypowiedzenie zmieniające, czyli tryb przewidziany w art. 42 Kodeksu pracy (dalej w skrócie "kp"), czy też nie jest ono konieczne, a wykonywanie dodatkowej pracy należy w takim przypadku potraktować jako polecenie pracodawcy wydane w oparciu o art. 100 § 1 kp? Decydujące znaczenie ma w tym przypadku odpowiedź na pytanie, do jakich zmian względem treści umowy o pracę również: Czy zawsze można wypowiedzieć umowę o pracę na czas określony?Kiedy wypowiedzenie zmieniające jest konieczne? Zastosowanie przez pracodawcę wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub płacy jest konieczne wówczas, gdy zmiana dotyczy istotnych warunków pracy lub płacy albo jest niekorzystna dla pracownika. Oznacza to, że nie wszystkie zmiany warunków pracy i płacy wymagają wypowiedzenia zmieniającego. Przez istotne warunki pracy rozumie się przede wszystkim postanowienia dotyczące rodzaju, miejsca i wymiaru czasu pracy oraz pracodawcy decydują się konkretyzować rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika dodając do umowy o pracę tzw. "zakres czynności" (czy też "zakres obowiązków"). Pisemny zakres czynności powinien odnosić się do ustalonego przez strony rodzaju pracy (stanowiska) pracownika i wynikających z tego obowiązków. Nie w każdym przypadku zmiana zakresu obowiązków będzie się wiązała się z koniecznością wręczenia wypowiedzenia warunków umowy o pracę. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 1974 r. (I PR 332/74, LexPolonica nr 301478), stwierdził, że zmiana przez zakład pracy zakresu czynności pracownika nie stanowi istotnej zmiany warunków pracy wymagającej wypowiedzenia, jeżeli czynności, które ma wykonywać pracownik, nie wykraczają poza obowiązki związane z pełnioną przez niego funkcją. Stan faktyczny tej sprawy dotyczył wręczenia zastępcy głównego księgowego nowego zakresu obowiązków, w miejsce starego (który również był ustalony na piśmie). Sąd Najwyższy doszedł do wniosku, że nowe obowiązki były związane z pełnioną dotychczas funkcją zastępcy głównego i nie stanowią istotnej zmiany dotychczas obowiązującego zakresu pogląd potwierdza najnowsze orzecznictwo Sądu Najwyższego. W wyroku z dnia 12 kwietnia 2012 r. (II PK 216/2011, LexPolonica nr 3114155) Sąd Najwyższy stwierdził w uzasadnieniu, iż "ujęty formalnie zakres czynności pracownika (stanowiskowa karta pacy) z reguły nie stanowi zamkniętego zakresu jego obowiązków, właśnie ze względu na możliwość wydania przez przełożonego polecenia. Zakres polecenia dotyczącego pracy (także dla dyrektora) na podstawie art. 100 § 1 może być szerszy niż rodzaj umówionej pracy (art. 29 § 1 pkt 1 Nie oznacza to jednak, że umówiony rodzaj pracy (obowiązków) jest bez znaczenia, gdyż w przeciwnym razie bezprzedmiotowe byłyby przepisy o wypowiedzeniu zmieniającym (art. 42 § 1 albo o powierzaniu na określony czas innej rodzajowo pracy w razie uzasadnionych potrzeb pracodawcy (art. 42 § 4 Rodzaj umówionej pracy daje więc pracownikowi gwarancję pewności w zakresie obowiązków i odpowiedzialności. Z drugiej strony wyznacza zakres uprawnień i kierownictwa pracodawcy. Polecenia na podstawie art. 100 § 1 które dotyczą pracy, a wykraczają poza rodzaj pracy (umówiony zakres obowiązków), mogą więc tylko wyjątkowo dotyczyć innej pracy. Nie można bowiem na podstawie tego przepisu obchodzić regulacji z art. 29 § 1 pkt 1 dotyczącej rodzaju umówionej pracy i w trybie polecenia służbowego zmienić pracownikowi pracę na inną niż umówiona. Przepis art. 100 § 1 stanowi regulację dotyczącą kierownictwa pracodawcy i podporządkowania pracownika, jednak zasadniczo w zakresie umówionej pracy".Polecamy serwis: Zatrudnianie i zwalnianiePodsumowując należy stwierdzić, iż w przypadku gdy w zakresie obowiązków pracownika ma nastąpić istotna zmiana (wiążąca się np. ze zmianą zakresu odpowiedzialności) to wówczas konieczne jest wręczenie wypowiedzenia zmieniającego, lub zawarcie pisemnego porozumienia z pracownikiem, w którym wyraża on zgodę na dokonanie przypadku istotnej zmiany warunków umowy o pracę, pracodawca nie może, zamiast wręczenia pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego lub zawarcia z nim porozumienia, wydawać po prostu poleceń w trybie art. 100 § 1 zgody pracownika na zmieniony zakres czynnościZdarzają się sytuację, w których zakres czynności zostaje nieznacznie zmieniony, czyli w taki sposób że nie stanowi to istotnej zmiany warunków umowy o pracę. Pracodawca decyduje się zakomunikować zmianę pracownikowi na piśmie, a pracownik odmawia podpisania, że zapoznał się z zakresem obowiązków. W takiej sytuacji pracodawca będzie miał prawo do wypowiedzenia umowy o pracę, w przypadku gdy zakres obowiązków ustalony był zgodnie z rodzajem pracy oraz nie zmieniał istotnych warunków umowy o pracę. Zgodnie bowiem z orzecznictwem "odmowa przyjęcia i podpisania zakresu czynności ustalonego zgodnie z umową o pracę może stanowić uzasadnioną przyczynę jej wypowiedzenia" (tak: Sąd Najwyższy w wyrok z dnia 3 kwietnia 1997 r., I PKN 77/97, LexPolonica nr 325737)Korzyści dla pracownika i dla pracodawcy z wypowiedzenia zmieniającegoW przypadku gdy pracodawca zdecyduje, iż dodatkowe polecenia wydawane podległemu pracownikowi rozszerzają zakres jego obowiązków, lub co najmniej nie jest pewne, czy stanowią istotną zmianę warunków umowy o pracę, lecz w rzeczywiści modyfikują zakres dotychczasowych zadań pracownika (czy co ze względu na ilość, czy na inne cechy tych zadań) lepiej wręczyć pracownikowi wypowiedzenie warunków umowy o pracę. Jest to korzystniejsze dla pracodawcy tym bardziej, że ogranicza możliwość skutecznego dochodzenia przez pracownika zapłaty wynagrodzenia za wykonywanie dodatkowych zadań nieobjętych rodzajem pracy (zdarzają się sytuacje, w których pracownicy dochodzą zapłaty za wykonywanie dodatkowych, nałożonych na nich zadań bez zmiany umowy o pracę). Pracodawca może być wówczas pewny, że pracownikowi jasno zakomunikowane zostały jego obowiązki, a pracownik będzie miał świadomość czego dokładnie wymaga od niego pracodawca na stanowisku pracy i za co ponosi również: Możliwość zwolnień niektórych pracowników a wiek emerytalnyO autorze:Małgorzata Regulska-Cieślak - radca prawnyRadca prawny Małgorzata Regulska-Cieślak prowadzi indywidualną praktykę zawodową, w ramach której zajmuje się kompleksową obsługą klientów biznesowych i indywidualnych w sprawach z zakresu prawa pracy, w tym zbiorowego prawa pracy, z zakresu prawa cywilnego, gospodarczego, handlowego oraz prawa prawny Małgorzata Regulska-Cieślak specjalizuje się w sprawach dotyczących współdziałania ze związkami zawodowymi, rozwiązywania sporów zbiorowych, przeprowadzania procesów zwolnień grupowych, bierze udział w negocjacjach nad regulaminami pracy, regulaminami wynagrodzeń, regulaminami zwolnień grupowych oraz układami zbiorowymi pracy. Zajmuje się również prowadzeniem szkoleń i warsztatów z prawa ramach prowadzonej działalności zapewnia również reprezentację przed sądami i innymi instytucjami oraz organami, sporządzanie projektów umów, regulaminów, pism procesowych, pism urzędowych, wezwań do zapłaty, wezwań do wykonania świadczenia, a także konsultacje prawne oraz sporządzanie licznych artykułów oraz ekspert
Jeśli strony stosunku pracy ustaliły szczegółowo warunki co do rodzaju i zakresu pracy w samej umowie o pracę (względnie w załączniku w postaci zakresu czynności), to stają się one z ich woli istotnymi jej elementami. Zmiana ich wymaga zgody pracownika, a w razie jej braku – wypowiedzenia zmieniającego z art. 42 kodeksu pracy.
Rozwój karieryOcena opisowa pracownika – przykłady i wskazówkiAutor: Zespół redakcyjny Indeed27 października 2021Ocena pracownicza jest czymś, co wielu osobom kojarzy się w sposób mało przyjemny i bezpośrednio powiązany ze stopniami stawianymi dzieciom w szkole. Świadomość bycia ocenianym jest dla niektórych źródłem dużego stresu. Czy faktycznie jest to powód, aby się tak bardzo przejmować? Czym właściwie jest ocena pracownika, jak ją napisać i jakie są jej cele? Odpowiedzi na te pytania oraz wzór przykładowej oceny znajdziesz w poniższym jest ocena pracownika?Ocena pracownika staje się coraz bardziej popularną formą ewaluacji. W dużych firmach i korporacjach ma ona charakter systematyczny i okresowy. Jest to narzędzie diagnostyczne, za pomocą którego ocenia się, czy dana osoba spełnia wymagania zajmowanego stanowiska, oraz czy poprawnie realizuje powierzone zadania. Na podstawie oceny pracownika można określić, które obszary jego pracy wymagają poprawy, a które funkcjonują na wysokim poziomie, jak również stworzyć plan jego dalszego rozwoju. Dzięki analizie danych pochodzących z oceny pracowników łatwiej jest określić strukturę działań mających na celu stworzenie kompetentnego zespołu zaangażowanego w sukces oceny pracownikaW zależności od tego, kto dokonuje oceny pracownika, w obszarze HR wyróżnia się jej kilka rodzajów:ocena 90 stopni – pracownika ocenia tylko przełożony;ocena 180 stopni – składa się z oceny przełożonego i samooceny;ocena 270 stopni – składa się z oceny przełożonego, samooceny oraz oceny dokonywanej przez współpracowników;ocena 360 stopni – składa się z oceny przełożonego, samooceny, oceny dokonywanej przez współpracowników oraz oceny dokonywanej przez czwarte źródło, np. najodpowiedniejszego rodzaju jest uzależniony od charakteru i wielkości dokonywania oceny pracownikaCzęstotliwość dokonywania oceny pracownika jest bardzo różna i zależy od systemu przyjętego w danej firmie. Najczęściej stosowaną formą jest ocena półroczna lub roczna, ale są miejsca pracy, w których ma ona charakter kwartalny lub nawet miesięczny. W okresach pomiędzy kolejnymi ocenami gromadzone są dane, na podstawie których osoba odpowiedzialna tworzy opinię na temat danego pracownika. Czasami pojawia się potrzeba stworzenia oceny opisowej pomiędzy kolejnymi ocenami jakim celu stosuje się ocenę pracownika?Podstawowym zadaniem oceny pracownika jest określenie, w jakim stopniu radzi sobie on z powierzonymi zadaniami. W przypadku stwierdzenia niedomagań można zastanowić się nad zastosowaniem rozwiązań wspierających rozwój pracownika np. w postaci szkoleń lub zmiany zakresu obowiązków. Jeśli ocena pracownika wypadnie pomyślnie, można poprosić go o przeszkolenie mniej wydajnych pracowników oraz zastosować odpowiedni system wnioskom konstruowanym na podstawie oceny pracowników opracowywane są plany rozwoju firmy i doskonalenia działań podejmowanych w poszczególnych oceny pracownikówOcenę pracowników opracowuje się na podstawie określonych kryteriów. Każda firma ma własny zbiór aspektów poddawanych ocenie. Jego ostateczny kształt uzależniony jest od charakteru działalności prowadzonej przez daną firmę oraz zadań wykonywanych przez pracownika. Do najczęściej ocenianych obszarów należą:wiedza specjalistyczna – czy pracownik posiada i poprawnie wykorzystuje swoją wiedzę oraz umiejętności w czasie wykonywania czynności o specyficznym charakterze;terminowość – czy zadania oraz powierzane zlecenia są kończone w wyznaczonym czasie;znajomość przepisów obowiązujących w firmie – w jakim stopniu pracownik zna przepisy gwarantujące, że wykonywane czynności są zgodne z prawem, a także ich przestrzega;zarządzanie czasem pracy – czy pracownik potrafi skutecznie planować rozkład swoich zajęć w czasie, a także które zadania pochłaniają go najwięcej oraz dlaczego;organizacja stanowiska pracy – czy pracownik potrafi zorganizować swoje stanowisko w sposób pozytywnie wpływający na jego efektywność;komunikatywność – czy pracownik sprawnie formułuje swoje myśli, spostrzeżenia i informacje oraz nawiązuje kontakty interpersonalne w celu ich przekazania;umiejętność pracy w zespole – czy pracownik nawiązuje skuteczne relacje społeczne i potrafi współpracować z innymi członkami zespołu w atmosferze wzajemnego wsparcia;samodzielność – czy pracownik jest osobą radzącą sobie bez nadmiernej pomocy ze strony innych osób;podnoszenie kwalifikacji – czy pracownik chętnie rozwija swoje umiejętności i wykazuje się inicjatywą;zarządzanie zasobami ludzkimi – czy pracownik na stanowisku przełożonego sprawnie kieruje pracami zespołu oraz potrafi skutecznie inspirować ich do pracy i samorozwoju, zachowując przy tym zasadę poszanowania ich oceny pracowniczej należy się obawiać?W nowoczesnej formule biznesowej wyraźny nacisk kładzie się na efektywne metody rozwijania działalności z równoczesnym zachowaniem szacunku do pracownika oraz dbałością o jak najlepszą atmosferę. Duże firmy dążą do podnoszenia wydajności, skupiając się równocześnie na podnoszeniu jakości warunków oceny pracownika nie jest personalna nagonka, a skuteczna diagnoza ewentualnych problemów oraz planowanie działań wyniku diagnozy możliwa jest realna ocena wydajności pracy poszczególnych osób oraz nagrodzenie ich za podejmowane wysiłki. Pracownicy szczególnie wyróżniający się postawą mogą liczyć na dodatkowe profity, a nawet sytuacji, gdy ocena pracownika jasno wykaże, iż nie jest on osobą zaangażowaną w realizację pełnionych obowiązków, pracodawca musi podjąć decyzję o dalszym postępowaniu. W pierwszym etapie zazwyczaj podejmowane są działania motywujące i wspomagające. Mogą one mieć charakter szkoleń, zmiany zakresu obowiązków czy rozmów. W razie braku ich skuteczności może dojść nawet do rozwiązania umowy o lojalny i zaangażowany pracownik to dla pracodawcy prawdziwy skarb. Dzięki ocenie pracowniczej pracodawca ma okazję wyłonić najlepszych spośród członków swojego personelu. Jeśli zaangażowanie w dobro firmy i wzajemne relacje jest obustronne, to istnieje szansa na zbudowanie dobrego i skutecznego zespołu, który jest zadowolony z warunków pracownika – przykład oceny opisowejOcena pracownicza może mieć charakter ustny lub pisemny. Może być przeprowadzana w formie rozmowy lub też dokonana za pośrednictwem arkusza bądź opisu ciągłego. Warto jednak pamiętać, że sporządzenie oceny na piśmie nadaje jej charakter wiążącego dokumentu, do którego można w dowolnej chwili powrócić w celu porównania z kolejnymi istnieje jeden określony wzór arkusza czy oceny pracownika. Najczęściej firmy tworzą własne szablony, dostosowane do obszaru działalności firmy oraz konkretnego stanowiska, lub też korzystają z gotowych kreatorów. Są jednak pewne elementy stałe, które zazwyczaj znajdują się w szablonie tego dokumentu:dane pracownika,opis zajmowanego stanowiska,wykaz ocenianych kryteriów,szczegółowy opis zakresu danego kryterium,ocena zapisana za pośrednictwem ustalonej skali, np. liczbą, założeniem oceny pracownika jest określenie jego mocnych i słabych stron, tak aby na tej podstawie przydzielić mu jak najlepszy zakres obowiązków i udzielić dopasowanego wsparcia. Dzięki temu pracownik może się rozwijać, a firma zyskuje skuteczny uzupełnieniem arkusza oceny będzie podsumowanie zebranych danych w formie krótkiego opisu. Oparcie oceny opisowej o dane z kwestionariusza pozwoli opisującemu uniknąć zbytniego subiektywizmu. Jest to również ukłon w stronę osób, które wolą odczytywać dane zorganizowane za pomocą opisu. Można ją sformułować na przykład w taki sposób:Pracownik: Katarzyna KłosStanowisko: Account ManagerOkres zatrudnienia: od pracownikaPani Katarzyna Kłos jest pracownikiem naszej firmy od 1 lutego 2019 r. W tym czasie pełni obowiązki account managera. Jej głównym zadaniem jest prowadzenie ramach pełnionych obowiązków sprawuje opiekę nad klientami zlecającymi wykonanie danego projektu, koordynuje i rozdziela zadania szczegółowe zmierzające do jego realizacji oraz zdaje raporty z postępów prac. Mocną stroną Pani Katarzyny jest komunikacja pomiędzy osobami zaangażowanymi w działania wokół projektu. Doskonale radzi sobie w czasie rozmów z klientem. Umiejętnie rozwiązuje sytuacje problematyczne i łagodzi napięcia. Dba zarówno o interesy klienta, jak i swoich pracowników. Planując i rozdzielając poszczególne zadania, sprawnie korzysta z platformy Asana, dzięki czemu jej działania są przejrzyste i czytelne. Dobra organizacja pracy wpływa na terminowość Pani słabszym punktem Pani Katarzyny jest znajomość języka angielskiego. Posługuje się językiem angielskim na poziomie B1, ale wciąż brakuje jej pewności siebie i nie jest jeszcze gotowa do samodzielnej opieki nad klientem anglojęzycznym. Pani Katarzyna jest jednak osobą ambitną i chętną do podnoszenia swoich kwalifikacji. Korzysta z lekcji języka angielskiego prowadzonych przez native Katarzyna jest pracownikiem sumiennym i otwartym na osoby odpowiedzialnejNa powyższym przykładzie widać, w jaki sposób obszary ujęte w arkuszu oceny można przenieść do opisowej wersji oceny. Taka forma może również stanowić dobrą bazę do tworzenia innych otrzymaniu oceny pracownik nie powinien być pozostawiony samemu sobie. Warto wraz z nim omówić jej wyniki. Pochwalić za najlepiej ocenione obszary i wspólnie porozmawiać o tych, które wypadły najsłabiej. Być może zechce wypowiedzieć się na ich temat i zaproponuje jakieś interesujące go formy chcesz, aby feedback, który otrzyma od Ciebie pracownik, był profesjonalny i wartościowy, skorzystaj z naszego poradnika „Jak powinien wyglądać skuteczny feedback w pracy?”. Znajdziesz w nim wiele cennych artykułu „Motywacja do pracy – co sprawia, że chce nam się pracować?” dowiesz się jakie czynniki powodują, że pracownik chętniej angażuje się w wykonywane obowiązki. Zachęcamy do skorzystania z zawartych tam podpowiedzi.Aneks do umowy o pracę na czas określony – wzór 15,00 zł Kupuję wzór pisma; Aneks do zakresu obowiązków pracownika – wzór 15,00 zł Kupuję wzór pisma; Aneks do umowy o pracę – wzór 15,00 zł Kupuję wzór pisma; Aneks do umowy o roboty budowlane WZÓR 15,00 zł Kupuję wzór pisma
Pracownik, który podejmuje zatrudnienie zostaje zapoznany z zakresem swoich obowiązków. Odejście współpracownika może jednak skutkować tym, że ten zakres obowiązków się zwiększy. Takie rozwiązanie, choć może budzić wątpliwości, jest w pełni legalne. Zmiana zakresu obowiązków pracownika Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Rodzaj pracy najczęściej wskazany jest w umowie o pracę i to przez wymienienie stanowiska czy funkcji, jaką w zakładzie pracy będzie pełniła osoba zatrudniona. Inną możliwością jest ewentualne szczegółowe opisanie charakteru pracy czy czynności, które powinny być wykonywane przez pracownika. W ramach ustalonego rodzaju pracy może dojść do takiej sytuacji, w której pracodawca będzie zlecał pracownikowi wykonanie dodatkowych zadań. Zwiększenie zakresu obowiązków pracownika nie zawsze wymaga nowej umowy W praktyce przyjmuje się, że ustalenie dla pracowników zakresów czynności nie oznacza, że pracodawca nie może powierzać im innych zadań. Te jednak muszą mieścić się w ramach rodzaju pracy, który wynika z umowy o pracę. Jeżeli tak jest, to nowe obowiązki służbowe nie będą wymagały zmian w umowie czy podpisania dodatkowego dokumentu, w którym strony porozumieją się w tym zakresie. Nieco inaczej jest w sytuacji, gdy nowe zadania, choć mieszczą się w rodzaju pracy, kłócą się z ustaleniami umowy o pracę, gdyż strony odpowiednio wcześniej umówiły się na konkretne zadania (na przykład wymieniając je). Wówczas konieczne będzie zmodyfikowanie treści dotychczasowej umowy. Takie stanowisko zaprezentował również Sąd Najwyższy. Zwiększenie obowiązków pracownika a wynagrodzenie Pytania rodzi też ewentualne wynagradzanie pracowników za nałożenie na nich dodatkowych obowiązków. Przyjmuje się, że pracodawca tylko w niektórych sytuacjach będzie zobowiązany je podnieść. Jeżeli wykonywanie dotychczasowych i nowych czynności będzie zajmowało pracownikowi więcej czasu, to będzie mógł on dochodzić roszczeń finansowych. Może się jednak zdarzyć tak, że osoba zatrudniona w dalszym ciągu będzie poświęcała na wykonywanie czynności służbowych tyle samo czasu. Jest to możliwe, gdyż pracodawca może zastosować liczne modyfikacje związane z planowaniem pracy czy też w inny niż dotychczas sposób wyznaczać priorytety. To zatem, czy pracownikowi będzie przysługiwało dodatkowe wynagrodzenie za wykonywanie nowych obowiązków i czynności służbowych, wcale nie jest oczywiste. Całkowita zmiana obowiązków pracownika Pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie zupełnie nowych dla niego obowiązków, które nie mieszczą się w rodzaju pracy, która uzgodniona została w umowie o pracę. W takiej sytuacji niezbędna będzie modyfikacja umowy. Podmiot zatrudniający ma tu dwie możliwości, czyli może: zawrzeć z pracownikiem porozumienie zmieniające, zastosować art. 42 Kodeksu pracy. W drugim przypadku w formie pisemnej pracodawca wypowiada swojemu podwładnemu dotychczasowe warunki pracy i płacy. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Zgodnie z art. 42 § 3 Kodeksu pracy jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki. Pouczenie w wypowiedzeniu zmieniającym Istotnym elementem takiego pisma skierowanego do pracownika jest pouczenie, w którym pracodawca powinien zawrzeć informację o możliwości złożenia oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków zatrudnienia. Przyjmuje się, że osoba zatrudniona, która nie została o tym poinformowana, ma prawo do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. Powierzenie pracownikowi dodatkowej pracy może wpływać również na wysokość wynagrodzenia. W takiej sytuacji mowa bowiem albo o wypowiedzeniu zmieniającym warunki zatrudnienia, albo też podwyższeniu dotychczasowej pensji tak, aby była ona adekwatna do dodatkowych obowiązków nałożonych na pracownika. Co powinno zawierać porozumienie zmieniające zakres obowiązków Porozumienie zmieniające zakres obowiązków jest podstawowym sposobem na modyfikację obowiązujących warunków zatrudnienia. Jego zawartość nie jest ściśle uregulowana przepisami Kodeksu Pracy, jednak taki dokument jest często stosowany. Z pewnością jest to rozwiązanie korzystniejsze niż wypowiedzenie zmieniające, a dopuszczalność jego stosowania jest akceptowana zarówno w doktrynie prawa pracy, jak i w orzecznictwie sądowym. Zmiana zakresu obowiązków zawsze wymaga podpisania przez obie strony oświadczenia, przy czym dotyczy to każdego rodzaju umowy o pracę i wszystkich umownych postanowień. Dopuszczalność zawierania tego typu porozumień wynika ze swobody stron umowy o pracę oraz ze zobowiązaniowego charakteru stosunku pracy. Uwaga! Również pracownik może wystąpić do pracodawcy z propozycją porozumienia, co często zdarza się w przypadku chęci rozwiązania umowy o pracę. Pracodawca może wówczas próbować negocjować z pracownikiem warunki zatrudnienia, by zatrzymać go w firmie, bądź odmówić – w drugim przypadku pracownik składa wówczas standardowe wypowiedzenie umowy o pracę. Oczywiście porozumienie dotyczące zmiany warunków pracy musi uwzględniać przepisy prawa, właściwości stosunki pracy i zasady współżycia społecznego. Aby było ono skuteczne, musi zawierać konkretne określenie ulegających zmianie warunków oraz określenie zgody obu stron na dokonanie zmian. Warto wiedzieć, że nie zawsze możliwa jest zmiana zakresu obowiązków. Brak zgody pracownika oznacza, iż zmiany tej dokonać nie można. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy proponowany zakres obowiązków jest niezgodny z rodzajem omówionej pracy. Wówczas pracownik ma prawo do odmówienia wykonywania takich obowiązków, a pracodawca nie może z tego powodu rozwiązać stosunku pracy. Warto jednak wiedzieć, że nie zawsze możliwe jest także nieprzyjęcie zakresu obowiązków. Skutki mogą być nieprzyjemne w sytuacji, gdy pracownik odmawia przyjęcia obowiązków, które są zgodne z rodzajem wykonywanej przez niego pracy. Wówczas pracodawca ma prawo do wręczenia pracownikowi wypowiedzenia umowy o pracę. Co ważne, aby porozumienie zmieniające zakres obowiązków było ważne, musi ono zawierać wyłącznie zmiany zgodne z obowiązującym prawem. Oznacza to, że dokument ten nie może wyłączać prawa do wynagrodzenia za czas przestoju lub za pracę w godzinach nadliczbowych, nie może też obniżać wynagrodzenia poniżej kwoty wynagrodzenia minimalnego. Niedopuszczalne jest również wprowadzenia zmian sprzecznych ze stosunkiem pracy, np. pozwalających na nieodpłatne świadczenie pracy.
Modyfikacja zakresu obowiązków a dodatek funkcyjny. Mam pracownika, który pełni funkcję kierownika administracyjnego w szkole z przysługującym dodatkiem funkcyjnym. Jest to osoba w wieku przedemerytalnym. Czy możliwe jest pozbawienie tej osoby dodatku funkcyjnego przy innym zrekompensowaniu różnicy wynagrodzenia i modyfikacji zakresu
Pracodawca może zmienić pracownikowi dotychczasowe warunki pracy i/lub płacy w drodze porozumienia zmieniającego. Jeżeli pracownik nie chce zawrzeć porozumienia stron, pracodawca może zastosować wypowiedzenie zmieniające. W tym przypadku powinien zaproponować pracownikowi na piśmie nowe warunki zatrudnienia. W razie odmowy ich przyjęcia przez pracownika umowa ulegnie definitywnemu rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia. Określenie rodzaju pracyRodzaj pracy jest niezbędnym elementem każdej umowy o pracę. Można go określić przez wskazanie stanowiska, funkcji, zawodu, specjalności, charakteru pracy lub czynności, które mają być wykonywane przez pracownika. Jeśli rodzaj pracy nie zostanie precyzyjnie określony w treści umowy, jego ustalenie jest możliwe na podstawie okoliczności towarzyszących jej podpisaniu (art. 65 w zw. z art. 300 Często przy zawieraniu umowy pracownik otrzymuje do podpisania zakres obowiązków. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 26 lutego 2003 r. (I PK 149/02, Monitor Prawa Pracy 2004/4/7), zakres zadań wynikających z zajmowania określonego w umowie o pracę stanowiska może być konkretyzowany nie tylko przez przedstawienie pracownikowi pisemnego zakresu czynności, ale również w drodze poleceń pracodawcy, mieszczących się w granicach zakreślonych ustalonym w umowie rodzajem pracy (zajmowanym stanowiskiem). Pracodawca nie ma zatem obowiązku sporządzania pisemnego zakresu czynności. Powinność zaznajomienia pracowników podejmujących pracę z zakresem ich obowiązków oraz ze sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach może być zrealizowana również w formie ustnej informacji, której treść uwzględnia charakter pracy i skalę jej złożoności, a także wykształcenie i zawodowe doświadczenie pracownika (por. wyrok SN z 7 stycznia 1998 r., I PKN 457/97, OSNP 1998/22/653). Zakres czynność nie musi wyczerpująco określać obowiązków pracownika. W praktyce najczęściej pracodawca zobowiązuje pracownika do wykonania innych jego poleceń, które mieszczą się w rodzaju pracy określonej w umowie o pracę. Możliwe jest również określenie w umowie więcej niż jednego rodzaju pracy. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 14 lutego 2002 r. (I PKN 876/00, OSNP 2004/4/60), w razie wykonywania na rzecz tego samego pracodawcy kilku rodzajów pracy podporządkowanej należy domniemywać, że strony łączy jeden stosunek pracy. Zasadą jest bowiem pozostawanie stron w jednym stosunku pracy, choćby nawet przedmiotem pracowniczego zobowiązania był rodzaj pracy szeroko określony nazwą kilku zawodów lub specjalności czy funkcji (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 marca 1997 r., I PKN 43/97, OSNAP 1997/24/494). Porozumienie zmieniająceZmiana stanowiska pracy w drodze porozumienia zmieniającego jest najszybszym i najprostszym sposobem zmiany treści umowy o pracę. Porozumienie można stosować bez względu na rodzaj zawartej między stronami umowy. Porozumienie zmieniające powinno zostać zawarte na piśmie. Zgodnie bowiem z art. 29 par. 4 zmiana warunków umowy o pracę wymaga formy pisemnej. Kodeks pracy nie zastrzega zachowania tej formy pod rygorem nieważności, zatem także ustne porozumienie w zakresie zmiany stanowiska pracy będzie ważne. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby - z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał (art. 88 par. 1 i 2 Skuteczne uchylenie się przez pracownika od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli (zgody na zmianę stanowiska pracy) powoduje nieważność tej czynności prawnej z mocą wsteczną (ex tunc), tj. od dnia dokonania tej czynności, a zatem następuje powrót do poprzedniej treści stosunku pracy (poprzedniego stanowiska pracy). W tej sytuacji pracownik może żądać dopuszczenia do pracy, którą wykonywał przez złożeniem wadliwego oświadczenia woli. Nie jest dopuszczalne wręczenie przez pracodawcę w czasie trwania stosunku pracy nowego (zmienionego) zakresu obowiązków wykraczającego poza rodzaj pracy (stanowisko) określony w umowie o pracę. Pracodawca nie może w ten sposób zmieniać rodzaju pracy. Jeśli pracodawca, bez jednoznacznej zgody pracownika, wprowadziłby nowy zakres obowiązków wykraczający poza umówiony rodzaj pracy, to pracownik mógłby odmówić ich wykonania. Zgodnie bowiem z art. 100 par. 1 jest on obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, pod warunkiem że nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o zmieniające Pracodawca powinien pamiętać, że niektórzy pracownicy są chronieni przed wypowiedzeniem zmieniającym. Ochrona dotyczy np. • imiennie wskazanego uchwałą zarządu członka lub innego pracownika będącego członkiem danej zakładowej organizacji związkowej upoważnionym do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy (art. 32 ust. 1 pkt 2 i art. 32 ust. 6-8 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych z 2001 r. nr 79, poz. 854 z późn. zm.), • społecznego inspektora pracy (art. 13 ustawy z 24 czerwca 1983 r. o Społecznej Inspekcji Pracy; nr 35, poz. 163, z późn. zm.), • pracownika w wieku przedemerytalnym (z wyjątkiem przypadków określonych w art. 43 • pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, np. w okresie korzystania ze zwolnienia lekarskiego lub urlopu. Jeśli jednak pracodawca (zatrudniający co najmniej 20 pracowników) składa wypowiedzenie zmieniające w ramach tzw. zwolnień grupowych określonych w ustawie o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, to możliwe jest - zgodnie z art. 5 ust. 5 tej ustawy - dokonanie wypowiedzenia zmieniającego pracownikom podlegającym ochronie (np. pracownikowi w wieku przedemerytalnym, pracownicy w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego, pracownikowi będącemu członkiem rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego, członkowi zakładowej organizacji związkowej upoważnionemu do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy). Pracodawca powinien wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy na piśmie i zaproponować pracownikowi nowe warunki zatrudnienia. Propozycja pracodawcy dotycząca nowego stanowiska pracy powinna być tak określona, aby pracownik nie miał w tym zakresie żadnych wątpliwości. Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w wyroku z 10 września 1998 r. (I PKN 309/98, OSNAP 1999/19/613), zaproponowanie pracownikowi w wypowiedzeniu zmieniającym pracy na stanowisku specjalisty bez bliższego jego określenia nie spełnia wymagań z art. 42 par. 2 chyba że z okoliczności sprawy wynika jednoznacznie, że ma to być praca w dziale przejmującym zadania i kompetencje działu likwidowanego. Warto zatem pamiętać, że przyczyna wypowiedzenia warunków pracy i płacy, określona przez pracodawcę jako zmiany organizacyjne, może uzasadniać wypowiedzenie tylko wówczas, gdy zostanie wskazany jego związek przyczynowy z przeprowadzoną reorganizacją (wyrok SN z 5 września 2001 r., I PKN 613/00, OSNAP 2003/15/351). Nie jest istotne, czy pracownik przyjmie pismo pracodawcy dotyczące wypowiedzenia zmieniającego. Wypowiedzenie pracownikowi warunków umowy o pracę będzie dokonane w momencie, w którym doszło do niego w taki sposób, że mógł zapoznać się z treścią oświadczenia pracodawcy (art. 61 w związku z art. 300 Do wypowiedzenia zmieniającego stosuje się odpowiednio przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę. Zatem pracodawca w przypadku wypowiedzenia pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy na czas nieokreślony dotychczasowych warunków pracy i płacy musi sprawdzić, czy jest on reprezentowany przez związek zawodowy (z tytułu członkostwa w związku lub dlatego, że pracownik niezrzeszony w związku zwrócił się do niego o obronę jego praw pracowniczych). W indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, w których przepisy prawa pracy zobowiązują pracodawcę do współdziałania z zakładową organizacją związkową, pracodawca jest obowiązany zwrócić się do niej o informację o pracownikach korzystających z jej obrony. Nieudzielenie tej informacji w ciągu pięciu dni zwalnia pracodawcę od obowiązku współdziałania z zakładową organizacją związkową (art. 30 ust. 1, 2 i 21 ustawy o związkach zawodowych). Z wyroku Sądu Najwyższego z 7 maja 2007 r. (II PK 305/2006, OSNP 2008/9-10/131) wynika, że wystarczające jest, aby pracodawca jednorazowo zwrócił się do związku o udzielenie informacji o pracownikach korzystających z jego obrony. Związek powiniem przekazać pracodawcy imienną listę pracowników przez niego chronionych w terminie pięciu dni. Ma też obowiązek sam taką listę uaktualniać. Troska o prawidłowość i aktualność udzielonej pracodawcy informacji spoczywa zatem na związkach zawodowych (i ewentualnie zainteresowanym pracowniku). Jeśli pracownik zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony jest reprezentowany przez zakładową organizację związkową, to o zamiarze dokonania zmiany stanowiska pracy (przed dokonaniem wypowiedzenia zmieniającego) pracodawca zawiadamia związek podając przyczynę zamierzonej czynności. Musi być to taka sama przyczyna, którą później wskaże pracownikowi w pisemnym wypowiedzeniu zmieniającym. Pismo skierowane do związku powinno zawierać także informacje o nowym rodzaju pracy (stanowisku), które pracodawca ma zamiar zaproponować pracownikowi. Organizacja związkowa ma pięć dni na zajęcie stanowiska. Może również przed upływem tego okresu złożyć pracodawcy oświadczenie, iż nie zgłasza zastrzeżeń do zamierzonego wypowiedzenia zmieniającego. Stanowisko związku zawodowego ma charakter opinii, a zatem nie jest wiążące dla pracodawcy. Niewypełnienie obowiązku konsultacji ze związkiem zawodowym będzie jednak stanowiło naruszenie przepisów dotyczących wypowiedzenia zmieniającego i - w przypadku odwołania pracownika do sądu pracy - podstawę do przywrócenia pracownikowi zmienionych warunków pracy lub zasądzenia odszkodowania. Pracownik, który otrzymał wypowiedzenie warunków umowy o pracę w zakresie zmiany stanowiska pracy, może odmówić przyjęcia nowych warunków do połowy okresu wypowiedzenia. Jeśli nie zgodzi się na ich przyjęcie, umowa rozwiąże się z upływem okresu wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych przez pracodawcę warunków, uważa się, że wyraził na nie zgodę. Brak oświadczenia ze strony pracownika (jego milczenie) prowadzi do przyjęcia przez niego nowych warunków pracy. W pisemnym wypowiedzeniu zmieniającym pracodawca powinien zawrzeć pouczenie o możliwości odmowy przyjęcia nowych warunków i konsekwencjach takiej decyzji dla pracownika. W razie braku pouczenia pracownik może złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia nowych warunków pracy do końca okresu wypowiedzenia. PRZYKŁAD BEZ PRAWA DO ODSZKODOWANIA Podczas rozmowy pracodawca zaproponował pracownikowi zmianę stanowiska pracy z montera instalacji budowlanych na ślusarza spawacza. Obiecał mu również podwyżkę. Strony - pomimo zastrzeżenia w umowie o pracę, że wszelkie jej zmiany powinny być dokonane pod rygorem nieważności w formie pisemnej, nie sporządziły porozumienia zmieniającego na piśmie. Pracownik przez rok wykonywał pracę na zmienionym stanowisku. Po jego upływie rozwiązał stosunek pracy na podstawie art. 55 par. 11 ze względu na ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę - dokonanie zmiany umowy bez zachowania formy pisemnej. Pracownik domagał się od pracodawcy odszkodowania. Sąd pracy ustalił jednak, że świadomie i dobrowolnie (licząc na wyższą płacę) zgodził się on na zmianę stanowiska pracy. W tej sytuacji jego żądanie stanowi nadużycie prawa (art. 8 PRZYKŁAD PRZYWRÓCENIE POPRZEDNICH WARUNKÓW ZATRUDNIENIA Pracodawca wypowiedział pracownicy zatrudnionej w dziale księgowości dotychczasowe warunki pracy (zaproponował jej inne stanowisko pracy) i płacy (obniżył jej wynagrodzenie). Jako przyczynę wypowiedzenia wskazał zmiany organizacyjne w zakładzie pracy. Pracownica wniosła odwołanie, w którym domagała się przywrócenia poprzednich warunków pracy i płacy. W toku postępowania ustalono, iż rzeczywiście pracodawca dokonywał zmian organizacyjnych, ale dotyczyły one jedynie działu marketingu i nie miały żadnego związku z pracownikami zatrudnionymi w księgowości. W tej sytuacji sąd uwzględnił żądanie pracownicy. Czasowa zmiana stanowiska pracyKodeks pracy w art. 42 par. 4 przewiduje możliwość czasowej zmiany stanowiska pracy bez stosowania wypowiedzenia zmieniającego. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 13 marca 1979 r. (I PRN 18/79, LEX nr 14489), takie powierzenie nie wymaga formy pisemnej, choć niewątpliwie jej zachowanie jest wskazane ze względów dowodowych. Uprawnienie pracodawcy przewidziane w art. 42 par. 4 nie może być realizowane w sposób dowolny. Podstawowym warunkiem jest istnienie uzasadnionych potrzeb pracodawcy. Zdaniem Sądu Najwyższego (wyrok z 8 sierpnia 1979 r., I PR 55/79, OSNC 1980/1-2/30) użyte w art. 42 par. 4 określenie uzasadnione potrzeby zakładu pracy oznacza uzasadnione potrzeby zakładu pracy jako całości, a nie tylko jednostki (komórki) organizacyjnej zakładu pracy, do pracy w której pracownik został skierowany. Przy czasowym powierzeniu innej pracy nie może ulec obniżeniu wynagrodzenie pracownika. Dla porównania wynagrodzenia przed i po powierzeniu innej pracy badamy wysokość wynagrodzenia pracownika obliczonego na zasadach ustalenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop (wyrok SN z 22 listopada 1990 r., I PR 362/90, OSP 1991/9/213). Powierzona praca powinna odpowiadać kwalifikacjom pracownika. Należy w tej sytuacji brać pod uwagę przygotowanie zawodowe pracownika (uzyskane w toku edukacji szkolnej i doświadczenie praktyczne zdobyte przez pracownika podczas zatrudnienia). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 5 lutego 1998 r. (I PKN 515/97, OSNAP 1999/2/4), pracą odpowiednią do kwalifikacji pracownika jest praca, która ich nie przekracza i przy której te kwalifikacje znajdą choćby częściowe zastosowanie. Powierzenie innej pracy nie może trwać dłużej niż trzy miesiące w roku kalendarzowym. Przepis art. 42 par. 4 nie zabrania jednak dzielenia tego okresu (np. wykonywanie innej pracy przez kilka dni w styczniu, lutym, przez tydzień w maju itp.) Inna praca w czasie przestojuJeśli w zakładzie pracy wystąpi przerwa w pracy spowodowana przeszkodami leżącymi po stronie pracodawcy (tzw. przestój), może on na ten czas powierzyć pracownikowi inną odpowiednią pracę, za której wykonanie przysługuje wynagrodzenie przewidziane za tę pracę, nie niższe jednak od wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 proc. wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Inna odpowiednia praca musi być zbliżona rodzajowo do określonej w umowie o pracę oraz powinna być zgodna z kwalifikacjami pracownika. PRZYKŁAD CZASOWA ZMIANA PRACY Pracodawca podpisał w lipcu kontrakt na dostawę kilkudziesięciu maszyn. Jednak w tym czasie większość pracowników działu produkcji maszyn przebywała na urlopie wypoczynkowym. Pracodawca odwołał z urlopu jedynie część pracowników. W tej sytuacji na podstawie art. 42 par. 4 powierzył pracownikom zatrudnionym w innych działach pracę na okres trzech tygodni w dziale produkcji maszyn. Obowiązkowe przeniesieniePrzepisy kodeksu pracy przewidują też sytuacje, w których pracodawca jest zobligowany zmienić pracownikowi rodzaj pracy (stanowisko). Obowiązek ten istnieje, gdy: • stwierdzone zostaną u pracownika objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej. Pracodawca jest obowiązany wówczas, na podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na czas określony w tym orzeczeniu, przenieść pracownika do innej pracy nie narażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy (art. 230 Przeniesienie pracownika nie powoduje przekształcenia treści stosunku pracy. Po upływie terminu oznaczonego w orzeczeniu lekarskim pracownik wraca na swoje poprzednie stanowisko, • pracownik stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Pracodawca przenosi takiego pracownika do odpowiedniej pracy (art. 231 Niewykonanie obowiązku przez pracodawcę skutkuje możliwością rozwiązania przez pracownika umowy o pracę w trybie natychmiastowym, • pracownica w ciąży lub karmiąca dziecko piersią jest zatrudniona przy pracach wzbronionych ze względu na stan ciąży lub karmienie dziecka lub przy pracach wzbronionych kobietom albo przy pracy, która nie jest wprawdzie zamieszczona w wykazie prac wzbronionych, ale która zdaniem lekarzy w konkretnym indywidualnym przypadku jest przeciwwskazana dla danej kobiety w okresie ciąży lub karmienia dziecka. Pracodawca jest wówczas zobowiązany przenieść taką pracownicę do innej pracy lub dostosować warunki pracy do wymagań określonych w przepisach lub tak ograniczyć czas pracy pracownicy, aby wyeliminować zagrożenie dla jej zdrowia lub bezpieczeństwa. Jeśli jest to niemożliwe, pracodawca zwalnia kobietę na czas niezbędny od obowiązku świadczenia pracy (zob. art. 179 Przeniesienie do innej pracy nie stanowi zmiany treści stosunku pracy i nie wymaga dokonania wypowiedzenia zmieniającego. Po ustaniu przyczyn uzasadniających przeniesienie pracownicy do innej pracy (skrócenie jej czasu pracy lub zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy) pracodawca jest obowiązany zatrudnić pracownicę przy pracy i w wymiarze czasu pracy określonych w umowie o pracę, • lekarz orzeknie, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego. Pracodawca jest wówczas zobowiązany zmienić rodzaj pracy, a gdy nie ma takiej możliwości, niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę z młodocianym i wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 201 par. 2 ANDRZEJ MAREK
Taka odmowa nie może powodować negatywnych konsekwencji dla pracownika. Jak orzekł Sąd Najwyższy, „pracodawca, który nie ma pisemnej zgody pracownika na wykonywanie dodatkowych obowiązków bez podwyżki, może zostać zmuszony przez sąd do wypłaty dodatkowego wynagrodzenia” (wyrok SN z 11 lutego 2010 r., I PK 185/09).
Strona głównawzoryBlogRegulamin Oceń ten artykuł 1 2 3 4 5 Protokół przekazania obowiązków Protokół przekazania obowiązków. Wzór dokumentu, w którym jeden z pracowników powierza swoje obowiązki służbowe swojemu następcy. Protokolarne zdanie obowiązków zazwyczaj związane jest z awansem, odejściem pracownika z pracy lub rotacją obsady stanowisk w danej firmie. Przekazywanie obowiązków służbowych obejmującemu dane stanowisko za sprawą protokołu przekazania, to przydzielenie następcy posiadanych dostępów, dokumentacji i narzędzi służbowych. Wzór druku protokołu przekazania obowiązków stanowi pisemną formę zapoznania nowej osoby z umowami, listami, planami, fakturami oraz wynikami. Każdy dokument powinien zostać skomentowany w procesie przekazywania, podobnie z wachlarzem klientów czy wglądem do komputera. Dokument protokołu przekazania obowiązków zawiera informacje tj. tytuł, pieczęć zatwierdzającego, dane zdającego i przejmującego dane obowiązki. Wzór druku dokumentu przekazania obowiązków wskazuje na datę i inicjatora wprowadzanej zmiany stanowiskowej, zdawane dokumenty i ewentualne uwagi stron o potwierdzają podpisy złożone przez zdającego i obejmującego dane stanowisko. Przekazanie obowiązków służbowych wzór do pobrania za darmo. Dodatkowe informacje ilość stron: 1 typ pliku: Dokument Word / doc Instrukcja BHP kuchenki mikrofalowej gotowy wzór / szablon dokumentu - Instrukcja BHP kuchenki mikrofalowej. Wzór dokumentu z sektora bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczący czynników oddziałujących na bezpieczeństwo osób korzystających z kuchenki mikrofalowej. Instrukcja BHP kuchenki mikrofalowej powinna być umieszczona w widocznym miejscu a pracownicy powinni być z nią zapoznani. Dokument Instrukcji BHP kuchenki mikrofalowej… Rachunek uproszczony wzór Excel Rachunek uproszczony wzór Excel druk bez VAT. Podstawową funkcją dokumentu rachunek uproszczony jest potwierdzenie realizacji określonej transakcji. Wzór Rachunek uproszczony służy przede wszystkim do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego. Dokument Rachunek uproszczony stanowi także rodzaj oświadczenia cywilnego czyli pokwitowania wykonania obowiązku zapłaty należności. Druk rachunku uproszczonego powinien zawierać dane tj.: datę,… Instrukcja BHP obsługa lutownicy Instrukcja BHP obsługi lutownicy, to dokument opisujący działanie oraz zasady bezpiecznego posługiwanie się urządzeniem. Lutowanie polega na łączeniu metali, pozostających w stanie stałym, przy zastosowaniu roztopionego metalu - spoiwa, zwanego lutem. Zastosowanie takich połączeń ma właściwości spajające praktycznie wszystkie metale, w różnych kombinacjach jak również elementy metalowe z ceramicznymi. Roztopiony… Karta środka trwałego gotowy wzór / szablon dokumentu - Karta środka trwałego - wzór. Szczegółowa karta ewidencji środka trwałego / Karta szczegółowa środka trwałego. Dla potrzeb ewidencji analitycznej środków trwałych wykorzystuje się księgę inwentarzową, karty szczegółowe środków trwałych oraz tabele amortyzacyjne. Druk karty środka trwałego, to formularz który zakładany jest odrębnie dla każdego… Upoważnienie do odbioru zaświadczenia w urzędzie skarbowym Upoważnienie do odbioru zaświadczenia w urzędzie skarbowym. Wypełniony wzór druku upoważnienia do odbioru zaświadczenia jest niezbędny w przypadku odbioru dokumentu przez osobę delegowaną (za okazaniem dokumentu tożsamości). Przepisy o ochronie danych osobowych i Ordynacji Podatkowej nie zezwalają na wydanie informacji osobom postronnym bez okazania stosownego upoważnienia. Upoważnienie do odbioru zaświadczenia… Instrukcja BHP obsługa ekspresu do kawy Instrukcja BHP obsługi ekspresu do kawy. Druk planszy informacyjnej, zawierającej punkty dotyczące zasad bezpiecznego i higienicznego obsługiwania urządzenia, mające wpływ na bezpieczeństwo korzystających z niego pracowników w barach, restauracjach, kawiarniach, stołówkach oraz zakładach zbiorowego żywienia. Wzór Instrukcja BHP obsługi ekspresu do kawy odnosi się do konieczności jego instalacji i obsługi… Umowa o podnoszenie kwalifikacji zawodowych gotowy wzór / szablon dokumentu - Umowa na podnoszenie kwalifikacji zawodowych za zgodą lub z inicjatywy pracodawcy. Poprzez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika, to zdobywanie lub uzupełnianie przez niego wiedzy… Wniosek do ITD o rozłożenie kary administracyjnej na raty gotowy wzór / szablon dokumentu - Wniosek do Inspekcji Transportu Drogowego o odroczenie płatności kary pieniężnej wzór. Kara ta na podstawie art. 13 k ustawy o drogach publicznych może być nakładana przez funkcjonariuszy Inspekcji Transportu Drogowego na kierowców ciężarówek i samochodów osobowych z przyczepami. Odroczenie płatności kary pieniężnej jest możliwe… Specyfikacja do faktury Specyfikacja do faktury, to dokument zawierający rozszerzone dane dotyczące przedmiotu rachunku. Specyfikacja do faktury posiada zestawienie kluczowych informacji dotyczących przedmiotów danej transakcji oraz wszystkich kosztów rozliczanych w ramach realizacji konkretnego zlecenia kupna - sprzedaży. W specyfikacji faktury zawarte są dane tj. imię, nazwisko, firma, adres, NIP sprzedawcy i nabywcy, data… Instrukcja BHP dla osób kierujących pojazdami służbowymi Instrukcja BHP dla osób kierujących pojazdami służbowymi, dedykowana jest dla pracowników upoważnionych do posługiwania się samochodem firmowym. Zgodnie z treścią dokumentu, auta używać może osoba, która uzyskała polecenie wyjazdu związanego z pełnionymi obowiązkami od przełożonego, posiada dokument prawa jazdy o odpowiedniej kategorii i jest zapoznana ze specyfikacją techniczno - ruchową… Notatka służbowa ze spotkania gotowy wzór / szablon dokumentu - Notatka służbowa ze spotkania. Notatka służbowa ze spotkania - wzór dokumentu stosowanego w firmach, instytucjach i urzędach. Notatka służbowa służy prawnemu udokumentowaniu bieżących ustaleń w celu kontroli realizacji czynności służbowych. Dokument ten jest również używany do przekazywania informacji między komórkami organizacyjnymi lub pracownikami, wówczas… Formularz kontroli stanu regałów magazynowych Formularz kontroli stanu regałów magazynowych stanowi dokument audytowy kontrola regałów na obszarze magazynowania. Zgodnie z obowiązującymi polskimi oraz europejskimi normami pracodawca ma obowiązek przeprowadzać okresowy przegląd techniczny regałów magazynowych. Okresowość kontroli regałów paletowych polega na ich systematycznym sprawdzaniu dobrą praktyką jest ich sprawdzanie raz w tygodniu. Kontrola regałów powinna być… Wniosek o wypłatę wynagrodzenia za nadgodziny / godziny nadliczbowe Wniosek o wypłatę nadgodzin wzór czyli druk wniosku o wypłatę wynagrodzenia za nadgodziny / godziny nadliczbowe. Pamiętać należy że jeżeli chodzi o pracę w godzinach nadliczbowych czyli popularnych nadgodzinach, to pracownik nie może odmówić pozostania i świadczenia pracy. W takim wypadku wystarczy, że pracodawca poprosi pracownika o dłuższe zostanie w pracy.… Pokwitowanie odbioru gotówki / pieniędzy wzór Pokwitowanie odbioru gotówki lub inaczej pokwitowanie odbioru pieniędzy. Dokument ten występuje również pod nazwą pokwitowanie na otrzymaną sumę pieniędzy. Wzór druku zawierającego pokwitowanie / poświadczenie przyjęcia określonej sumy pieniędzy / kwoty pieniężnej / alimentów. W dokumencie tym wierzyciel oświadcza, że dłużnik spełnił swoje świadczenie w całości lub części czyli wydaje… Instrukcja BHP - obsługa prasy hydraulicznej Instrukcja BHP obsługi prasy hydraulicznej. Wzór dokumentu Instrukcji BHP obsługi prasy hydraulicznej z zakresu bezpieczeństwo i higiena pracy, który wskazuje najważniejsze zasady przy obsłudze prasy. Dokument instrukcji BHP obsługi prasy hydraulicznej określa, że tylko osoba bez przeciwwskazań zdrowotnych, przeszkolona w zakresie zasad bhp i ppoż., posiadająca uprawnienia do wykonywania zawodu… Jesteś tutaj:wzory»Protokół przekazania obowiązków
Nie można więc rozszerzać zakresu i ilości obowiązków danego pracownika bez umiaru i bez końca – i pracodawca i pracownik powinni mieć tego świadomość. Pomocne w organizacji pracy i wyznaczaniu ilości obowiązków powinny być: przepisy prawa pracy, szczególnie te dotyczące norm czasu pracy oraz sytuacji, w których dopuszczalne
Porady Życie zawodowe Zakres obowiązków – kodeks pracy Podpisując umowę o pracę, zobowiązujemy się do wykonywania konkretnych obowiązków na rzecz pracodawcy. Zakres czynności nie jest dowolny – ustalając go, zatrudniający musi respektować przepisy prawa. Zakres obowiązków w pracy Obowiązki pracodawcy i pracownika opisane są w dziale IV kodeksu pracy. Ustawa znajduje się w Internetowym Systemie Aktów Prawnych: Pracownik zobowiązuje się do starannego wykonywania pracy. Poza tym musi stosować się do poleceń przełożonych, o ile nie są sprzeczne z prawem oraz nie naruszają zapisów umowy. Zatrudniony powinien także przestrzegać zasad zawartych w regulaminie zakładowym. Szczegółowy zakres obowiązków, jakie mamy wypełniać na danym stanowisku pracy, określa pracodawca (art. 94 pkt. 1 kodeksu pracy). Szef musi poinformować nas o tym, czym będziemy się zajmować. Nie może pociągnąć nas do odpowiedzialności za źle wykonaną pracę, jeśli nie przedstawi nam naszych obowiązków. Czynności wykonywane na polecenie pracodawcy nie mogą odbiegać od charakteru naszej pracy. Zatrudniający nie może zażądać od nas odebrania jego dziecka z przedszkola, jeśli nasza praca polega na prowadzeniu sekretariatu. Mamy prawo odmówić wykonania takiego polecenia. Dobrą praktyką jest dołączanie do zakresu obowiązków zapisu o treści: „Obowiązkiem pracownika jest wykonywanie innych poleceń przełożonych w ramach umowy o pracę.” Zakres czynności – w jakiej formie? Przepisy nie narzucają określonego sposobu poinformowania pracownika o jego zobowiązaniach. Zakres może zostać zamieszczony w umowie o pracę lub w innym dokumencie, który nie stanowi części umowy. Nie jest konieczne sporządzanie go w formie pisemnej – ustne wskazówki udzielane przez zatrudniającego również są wiążące. Z zakresem czynności powinniśmy zapoznać się przed podpisaniem umowy o pracę. Złożenie podpisu jest równoznaczne z akceptacją zasad ustalonych przez pracodawcę. Zmiana zakresu obowiązków W trakcie trwania stosunku pracy pracodawca ma prawo zmienić zakres czynności, ale musi poinformować o tym pracownika. Zatrudniający może wręczyć nam wypowiedzenie zmieniające, tzn. w formie pisemnej zaproponować nowe warunki zatrudnienia (art. 42 par. 5 kodeksu pracy). Nie jest konieczne wręczenie wypowiedzenia, gdy nowy zakres obowiązków mieści się w ramach rodzaju pracy. W wyroku z 2 października 2008 r. (sygn. akt I PK 73/08) Sąd Najwyższy wskazał, że: „(...) rodzaj pracy może być określony w sposób bardziej lub mniej szczegółowy. (...) Zakres czynności pracownika jest konkretyzacją umówionego rodzaju pracy, stanowiąc tym samym zbiorcze polecenie pracodawcy niewymagające co do zasady zgody pracownika na zmianę (...)”. Pracodawca może rozwiązać umowę, jeśli pracownik nie akceptuje zmienionego zakresu obowiązków, mimo że jest zgodny z rodzajem wykonywanej pracy. Odmowa w takim przypadku może zostać uznana za przejaw niesubordynacji wobec zatrudniającego. Pracodawca ma prawo decydować o zakresie organizacji i sposobie wykonywania pracy.
Rodzaje awansu pracownika: pionowy – jest to najczęściej spotykany awans – na wyższe stanowisko niż dotychczas. Wiąże się ze zwiększeniem zakresu kompetencji (często włącza się do tego zarządzanie innymi pracownikami), zwiększeniem obowiązków i odpowiedzialności oraz przyznaniem wyższego wynagrodzenia.
W przypadku gdy zmiany postanowień umowy o pracę działają na niekorzyść pracownika, pracodawca powinien rozważyć wręczenie wypowiedzenia zmieniającego, ponieważ istnieje znikoma szansa, że pracownik zgodzi się na nowe elementy umowy, które np. dotyczą zwiększenia zakresu obowiązków bez zwiększenia pensji.Do podstawowych obowiązków pracodawcy należy prowadzenie ewidencji czasu pracy. Takiej powinności nie ma jednak w przypadku list obecności. Pracodawca ma dowolność co do zasad potwierdzania obecności pracownika w pracy. Przyjęty przez pracodawcę sposób potwierdzania przybycia oraz usprawiedliwiania nieobecności powinien znaleźć
Plik wzór aneksu do zakresu czynności pracownika.pdf na koncie użytkownika abhibhosale • Data dodania: 24 lip 2020 Wykorzystujemy pliki cookies i podobne technologie w celu usprawnienia korzystania z serwisu Chomikuj.pl oraz wyświetlenia reklam dopasowanych do Twoich potrzeb.
ip5q.